Jack Ambriola

Jack Ambriola is in 1937 geboren in marinestad Den Helder. In zijn woning in Huisduinen met uitzicht op vuurtoren de Lange Jaap, vertelt Jack Ambriola (foto) -inmiddels 87 jaar oud- over zijn ervaringen tijdens zijn kinderjaren in de Tweede Wereldoorlog.

Den Helder was in de Tweede Wereldoorlog de meest gebombardeerde stad van ons land. Door de vele bombardementen was de onveiligheid in Den Helder voor de familie Ambriola en grootouders De Wijn reden om de stad te ontvluchten.

Bommen op Den Helder

• ^{Den Helder kreeg 160 aanvallen te verduren. Daarbij werden 117 keer bommen afgeworpen.}
• ^{De Rijkswerf Willemsoord (de scheeps- en onderhoudswerf voor de Koninklijke Marine) werd 25 keer getroffen.}
• ^{Er vielen 178 doden, 56 zwaargewonden en 133 lichtgewonden.}
• ^{De meeste bombardementen vonden plaats in 1940 (59) en 1941 (26). In 1942 (12), 1943 (7), 1944 (10) en 1945 (3) liep het aantal terug.}
• ^{De bombardementen en de sloop van het stadsdeel ‘ouwe Helder’ op last van de Duitse bezetter, leidde tot een omvangrijke stroom vluchtelingen. Zij zochten onderdak in omliggende dorpen en steden in de kop van Noord-Holland. En soms ook verder weg, zoals in Friesland.}
• ^{Toen de Duitsers Nederland binnenvielen telde Den Helder ruim 37.000 inwoners.}
• ^{Bij de bevrijding waren het er nog 7.000. Velen keerden terug. Eind 1945 had Den Helder alweer ruim 26.000 inwoners.}

Vlucht uit Den Helder

Na het zware bombardement op Den Helder op 24 en 25 juni 1940 hebben de Ambriola’s hun huis aan de Steengracht aldaar voor het eerst verlaten en onderdak gevonden bij familie in Julianadorp. Ze zijn daarna nog even terug geweest in Den Helder. Maar de marinehaven, de Rijkswerf, vliegbasis De Kooy en de Texelse Mokbaai waren in handen van de Duitser en bleven daarmee aantrekkelijke doelen voor de Engelse luchtmacht. Maar hun bommen kwamen niet altijd neer op de beoogde plek. Ook burgerdoelen werden geraakt. Den Helder was een onveilige stad geworden. Daarom vluchtte in november 1940 de familie Ambriola definitief Den Helder.

Onderdak in Broek op Langedijk
De familie Ambriola vond onderdak in een piepklein huisje vlakbij de Gereformeerde Kerk in Broek op Langedijk. Jack Ambriola herinnert zich nog goed dat het koud was. Gelukkig bracht een fornuis voldoende warmte in het huisje.
Vader Ambriola ontkwam aan tewerkstelling in Breslau (Polen), omdat hij door de Duitsers onmisbaar werd geacht voor zijn werk bij de PTT op een postrijtuig , dat hij dan ook kon voorzetten.
Toen Jack 6 jaar was geworden, ging hij naar de openbare lagere school. Aan juffrouw (‘bokkie’) Verwer, die zo vertelt Jack “tot bloedens toe aan je oren trok”, heeft hij geen prettige herinneringen.
Wel aan zijn opa De Wijn. Die redde Jantje van Bergum uit de sloot, toen hij van de brug bij de Gereformeerde Kerk in het water was gevallen.

Zak tarwe

De vader van Jantje, die hoofd van de openbare school was, bracht ‘s-avonds bij de familie Ambriola (foto rechts met kleine Jack in matrozenpakje)) een zak tarwe als beloning. Ze maalden zelf het meel en bakten zelf het brood: “Heerlijk, was dat”, vertelt Jack, “en ik herinner me ook dominee Donner van de Gereformeerde Kerk en zijn vrouw: wat waren dat lieve en gastvrije mensen”.
Jack vervolgt: “Wat ik ook nog goed weet is, dat mijn vader in zijn PTT uniform samen met de geüniformeerde vroegere scheepsloods Runnenburg naar het spoorwegemplacement roeide om daar hun sloep vol te laden met bielzen, die als brandstof werden gebruikt. En zo kon de schoorsteen weer roken”.

Het laatste oorlogsjaar

Na de Spoorwegstaking -op 17 september 1944- werd het door transport problemen in de daaropvolgende Hongerwinter met name in de grote steden boven de grote rivieren steeds moeilijker om aan voedsel en brandstof te komen.
In de kop van Noord-Holland, waar Jack en zijn familie woonden, viel het gelukkig mee (Foto: Tom (links) en Jack (rechts) Ambriola in Broek op Langedijk)
Jack: “Echt honger hebben we niet gehad. Wel werd onze school in Broek op Langedijk op een gegeven moment omgevormd tot gaarkeuken. Daarom moesten wij naar een andere school, die in Zuid-Scharwoude stond. Timmerman Giltjes heeft voor ons toen een wagentje gemaakt. Daarmee gingen mijn broer en ik ook bij boeren in de omgeving langs om te vragen naar melk of aardappelen. De boeren tot in Oterleek toe, waren redelijk vrijgevig. En mijn opa viste met zijn hengel naar zeelt. Dat aten we dan. Het was geen lekkere vis, maar je had wel wat te eten”, aldus Jack Ambriola.

Uitgebreide informatie over de bombardementen op Den Helder is te vinden op NPO Kennis >>