Krijgsgevangenkampen in Japan
In juli 1941 besluit de Japanse regering om Zuidoost-Azië binnen de ‘groot-Aziatische welvaartsfeer’ te brengen. Het doel is vooral om zeggenschap te krijgen over de grondstoffenvoorraden in de Engelse en Nederlandse koloniën (waaronder olie en rubber). Op 7 december valt Japan op meerdere fronten tegelijk aan. De bekendste aanval is die op Pearl Harbor, waarbij de Amerikaanse vloot flink beschadigd wordt. Amerika verklaart Japan de oorlog en andere landen volgen, waaronder Nederland. De Japanse troepen weten snelle vorderingen te maken en bezetten onder meer Nederlands-Indië. De slag om Midway in 1942 is een keerpunt in de oorlog die eindigt met de verwoestende atoombomontploffingen in augustus 1945. Vanuit Australië vechten onder meer Nederlandse en Britse troepen mee met de geallieerden.
Geallieerde gevangenen van Japan
De Japanners namen ongeveer 350.000 krijgsgevangenen gevangen, van wie meer dan de helft ‘autochtonen’. De meeste inheemse gevangenen werden vrijgelaten (voor propagandadoeleinden), terwijl 140.000 blanke gevangenen - voornamelijk uit Groot-Brittannië, Australië, de Verenigde Staten, Nieuw-Zeeland, Nederland en Canada - werden vastgehouden. Van de Japanse krijgsgevangenen stierf 27 procent in gevangenschap.
36.000 krijgsgevangenen naar Japan
Hoewel er verspreid over Azië in door Japan bezette gebieden krijgsgevangenkampen waren, werden ongeveer 36.000 geallieerde krijgsgevangenen naar Japan verscheept om daar te werken. Zij werden ondergebracht in verschillende kampen - door de Japanners geregistreerd onder een districtnaam: Fukuoka, Hakodate, Hiroshima, Nagoya, Osaka, Sendai, Tokyo en Zentsuji. De meesten werden gedwongen om onder extreem zware omstandigheden te werken in kolenmijnen, scheepswerven en munitiefabrieken, verspreid over Japan.
Hell Ships
De meeste krijgsgevangenen werden met schepen aangevoerd vanuit de Filippijnen (Amerikanen), Formosa (Engelsen), Malakka (Engelsen) en Nederlanders, Engelsen, Australiërs en Amerikanen vanuit Nederlands-Indië. De schepen waarmee de krijgsgevangen werden vervoerd naar Japan worden ook ‘hell ships’ genoemd. Vele duizenden gevangenen stierven doordat geallieerden de schepen torpedeerden waarin zij vervoerd werden.
Ondanks de erbarmelijke omstandigheden op Japanse transportschepen, waren de geallieerde aanvallen een grotere bedreiging voor het leven van krijgsgevangenen dan de omstandigheden aan boord of misbruik door hun bewakers.
Atoombommen
Het sterftecijfer onder Japanse krijgsgevangenen was 27 procent, tegenover 4 procent onder geallieerde gevangenen in Duitse en Italiaanse kampen. Bijna de helft werd gedwongen als slavenarbeider te werken. Velen kwamen om bij brandbommen en atoombom-ontploffingen of stierven tijdens transport naar Japan. Naar schatting stierf een derde van de geallieerde gevangenen die in gevangenschap stierven door 'friendly fire', waaronder de atoombom.
Gruwelijke martelingen
De Japanners waren erg wreed tegen hun krijgsgevangenen. Krijgsgevangenen ondergingen gruwelijke martelingen. Sommige werden gebruikt voor medische experimenten en schietoefeningen.
Geallieerde gevangenen die uit Japanse krijgsgevangenenkampen waren bevrijd, zagen eruit als degenen die uit Auschwitz waren bevrijd. Aan het einde van de oorlogen kregen Japanse soldaten in krijgsgevangenenkampen de opdracht de ongeveer 100.000 overgebleven geallieerde gevangenen te onthoofden, neer te steken of neer te schieten op het moment dat een invasie begon.
Redactie: Marco König
Bronnen
- Beekhuis, H. Opgehaald van https://www.japansekrijgsgevangenkampen.nl/.
- Daws, G. (1996). Prisoners of the Japanese. New York: HarperCollins Publishers Inc.
- Fifield, A. (2014, oktober 16). In Japan, former American prisoners of war close a dark chapter. Washington Post .
- Grant, L. (2015). Hellships, Prisoner Transport and Unrestricted Submarine Warfare in World War II. Melbourne: Melbourne University Press.
- Lamont-Brown, R. (2002). Ships from Hell. Gloucestershire, UK: The history press.
- Tanaka, Y. (2017). Hidden Horrors. Lanham, VS: Rowman & Littlefield.
- Www.tweedewereldoorlog.nl.
Carol Wilhelm Bastiaans
Oorlogsverhaal van Carol Bastiaans. Hij belandde als krijgsgevangene in Japan en overleefde daar de atoombom op Nagasaki .
Ton Verstraaten
Het oorlogsverhaal van Ton Verstraaten, opgetekend door zijn zoon Jan. Ton Verstraaten (foto onder) werkte sinds 1937 in Nederl...