Aad van Vondelen
In de hongerwinter vertrekt Aadje van Vondelen, een 7 jarige jongetje, vanuit Delft met nog 64 andere kinderen per schip naar Friesland om daar onderdak te vinden bij mensen die hen eten konden geven en verzorgen tot betere tijden zouden zijn aangebroken. Aad, nu in de tachtig, vertelt hoe hij die barre tocht in de hongerwinter heeft ervaren:
Aad van Vondelen: "Ik kom uit een gezin met 6 kinderen. We woonden in een arbeiderswijk in het Westerkwartier in Delft. In de hongerwinter vertrek ik als 7 jarige jongetje vanuit Delft met nog 64 andere kinderen per schip naar Friesland. Het enige honger-transport per schip".
Het vertrek
"Ik weet nog goed dat mijn vader en moeder mij bij de boot afzetten. Mijn vader zei: 'als niet wilt, hoef je niet'. Ik besefte toen al dat als ik ging er meer eten overbleef voor mijn andere broertjes. Het ergste voor mijn ouders was dat ze niet wisten waar ik naar toe ging. Ik zie mij nog afdalen in het ruim. Op de bodem lag slechts stro, en in het midden stond een ton waar je je behoeften in moest doen. Ik had alleen een deken en een klein koffertje met wat kleding bij me, en een bordje en een lepel. Om mijn nek was een kaartje geknoopt met daarop mijn gegevens", aldus Aad, die vervolgt:
De oversteek
"Wij lagen in de sluis bij Drievliet toen het Bezuiderhout werd gebombardeerd. Er was paniek op het schip. We zaten 7 dagen in het donkeren ruim. De oversteek van het IJsselmeer naar Friesland was ook een verschrikking. Veel kinderen werden ziek".
In Friesland
"Eenmaal aangekomen in Friesland heb ik het ervaren als een slavenmarkt. Wij werden van boord gehaald en door de bevolking bekeken en betast. Als eerste werden de grootste jongens uitgezocht, daarna de meisjes. Jongens konden werken op het land en de meisjes in de huishouding. Daar ik de kleinste en de jongste was werd ik met een paar andere kinderen naar een ander dorp, Noordbergum, gebracht. Daar werd ik meegenomen door een veldwachter".
"Bij veldwachter Wedsinga en zijn vrouw heb ik het goed gehad. Ik hoefde niet meer elke dag naar de gaarkeuken. Of langs de huizen om te bedelen om een aardappel. Of om hout te zoeken voor de kachel. In Noordbergum was er genoeg te eten", zo vertelt Aad van Vondelen.
Dankbaar
"Ik ben het veldwachtersgezin nog altijd dankbaar. Mijn dochter heeft er een boek over geschreven. Daarin staat mijn reis naar Friesland beschreven. Ze heeft ook alle namen kunnen achterhalen van de kinderen die op het schip zaten. Het boek heet 'Hongerkind' ".
Video's
Andere Tijden
Aad van Vondelen komt aan het woord in de reportage Hongerkinderen van het tv-programma Andere Tijden , die is uitgezonden op 29 december 2013.
U kunt het programma hier >> bekijken.
Authentieke beelden
Authentieke beelden van de hongerwinter zijn te zien in een video van het Nationaal Instituut voor Militaire Historie.
U kunt de video hier >> bekijken.
Schooltv over hongerwinter
Schooltv heeft een korte video-reportage gemaakt waarin een helder overzicht wordt gegeven van de hongerwinter.
U kunt de reportage hier >> bekijken.