Cornelis Haasnoot

Het oorlogsverhaal over Cornelis Haasnoot. Cornelis en zijn anderhalf jaar oudere broer Jacob waren bemanningsleden van de koopvaardij, toen begin juni 1940 alle Nederlandse koopvaardijschepen buiten bezet gebied met hun bemanning werden toegevoegd aan de geallieerde krijgsmacht ter zee. De zoon van Cornelis, Mr. Jaap(Jacob) Haasnoot, schreef een boek over wat zijn vader en zijn oom op zee meemaakten tijdens de Tweede Wereldoorlog.

"Cornelis Haasnoot (foto rechts) zit op maandag 25 september 1939, zijn achttiende verjaardag, rusteloos thuis. Wekenlang al maakt hij zich zorgen. Wat moet hij doen? De vissersvloot is aan de ketting gelegd en hij is er niet gerust op dat hierin spoedig verandering komt. Hij mist zijn werk. Telkens neemt hij de situatie in ogenschouw. Alles wat Cornelis via de radioberichten hoort en in de nieuwsbladen leest, stemt hem weinig optimistisch. Toch hakt hij de knoop door en kiest voor de koopvaardij. Nederland zal wel neutraal blijven, hoopt hij.
Tussen 6 oktober 1939 en 8 april 1940 wordt aan het westelijk front nauwelijks militaire actie ondernomen. Desondanks gaan in deze periode toch al een tiental onder neutraliteitskenmerken varende Nederlandse koopvaardijschepen door oorlogsgeweld verloren", aldus Jaap Haasnoot

Duitse inval in Nederland

Jaap Haasnoot vervolgt: "Het nieuws dat Nederland door de Duitsers is overrompeld, slaat op het in de Caraïben varende schip van Cornelis in als een bom. Het wekt verslagenheid onder de bemanningsleden. Nog moeilijker zijn de onrust en onzekerheid over het lot van familie en vrienden. Zouden ze nog leven?"
De eerste toespraak via de BBC op 13 mei van Winston Churchill als premier van zijn oorlogskabinet, maakt op Cornelis een diepe indruk: Churchill heeft ‘niets anders te bieden dan bloed, inspanning, tranen en zweet, om te overwinnen tot elke prijs, alle verschrikkingen ten spijt, hoe lang en zwaar de weg ook mocht zijn; want zonder overwinning was er geen voortbestaan.’"

Vaarplicht

"Op 6 juni 1940 kondigde Koningin Wilhelmina een vaarplicht af en werd het koopvaardij-personeel met een pennenstreek gemilitariseerd. Het ene moment waren ze burgers, jongens soms nog, het volgende moment ongetrainde dienstplichtige frontsoldaten op zee. Hun taak was levensgevaarlijk, maar het koopvaardij­personeel had geen keus. Ze moésten varen. Het alternatief was deserteren en dat werd zwaar bestraft. De vaarplicht gold voor ruim 1.100 schepen met 32.000 bemanningsleden, waarvan ruim 18.000 Nederlanders", zo schrijft Jaap Haasnoot.

Slag om de Atlantische Oceaan

"In januari 1941 vertrekt Cornelis vanuit New York in konvooi naar Engeland. Naast zware stormen, hoge golven, dichte mist en ijsbergen is het vooral de strijd die hem angst inboezemt. Er wachten hem zware tijden. 
Cornelis wordt ondergedompeld in de U-bootoorlog: de duikbootoorlog. (Foto rechts: beeld door persicoop van U-Boot). Weerloze koopvaardijschepen vervoeren grote hoeveelheden oorlogsmaterieel, troepen en voedsel van Amerika naar Groot-Brittannië voor de bevrijding van bezet Europa. De eerste drie schepen van Cornelis gaan verloren. In mei 1941 vaart Cornelis mee met konvooi OB 318. Tijdens deze reis wordt de Enigmacode buitgemaakt op een U-boot, waardoor de Duitse marineseinen door de Engelsen kunnen worden meegelezen. Ook doet hij eind 1942 mee aan de overzeese invasie van Noord-Afrika (Operatie Toorts) en begin juni 1944 op D-day aan de invasie van Normandië (Operatie Neptune)", aldus Jaap Haasnoot.

Oorlogstrauma

"Cornelis overleeft op wonderlijke wijze de dienst aan boord van tien Nederlandse koopvaardijschepen. Maar daarmee is de strijd voor hem nog niet gestreden. De oorlog blijft hem achtervolgen. Na zijn thuiskomst in februari 1946 moet hij ook nog de dood van zijn broer Jacob verwerken. Het schip van zijn broer, de POELAU BRAS, is begin maart 1942 gebombardeerd op de Indische Oceaan". (Foto: links Jacob; rechts Cornelis Haasnoot)
"Op 22 juli 1965 overlijdt mijn vader Cornelis aan de gevolgen van zijn traumatische oorlogservaringen, nog maar drieënveertig jaar oud", zo schrijft zijn zoon Jaap.
 

Over de lotgevallen van Cornelis Haasnoot en zijn broer Jacob is begin maart 2024 een boek verschenen: ‘LAMMEREN ONDER WOLVEN – Varen op leven en dood in WO II’ van Jacob (Jaap) Haasnoot
Door op de oranje button hierboven te klikken, kunt u een hoofdstuk uit het boek lezen.