Hans Brinckmann

Hans Brinckmann heeft als 12 jarige jongen de hongerwinter in Den Haag overleefd. Hij stuurde zijn verhaal over deze periode in de Tweede Wereldoorlog op ter publicatie op de website van de Stichting Oorlogsverhalen. Een langere versie van zijn belevenissen is te lezen door op de oranje knop 'Lees het volledige verhaal' onderaan deze pagina te klikken. Hans Brinckmann (foto onder) schrijft ondermeer:

De hongerwinter

“Dit is mijn memoir van de Hongerwinter, gebaseerd op mijn geheugen, notities die ik lang geleden heb gemaakt, en gesprekken met familie en vrienden. De hongerwinter was de periode van oktober 1944 tot april 1945 toen het westen van Nederland boven de rivieren leed onder een ernstige voedselschaarste, die tegen het eind van het jaar zo ernstig werd dat veel mensen stierven van de honger. (Op de foto rechts ik zelf en mijn zusje Sonja in 1941)”.

Geboren in Den Haag

“Ik ben geboren in Den Haag in 1932, maar middenjaren dertig verhuisden mijn ouders, met mij en mijn 4-jaar jongere zusje Sonja naar Wassenaar, op 10 km afstand van het centrum van Den Haag.
In 1941 verliet mijn vader ons, om Den Haag een nieuw leven te beginnen samen met een vrouw van Duits van origine. Ze was de weduwe van een voormalige zakenrelatie van hem".

Kantoorboekhandel

Zij gingen wonen boven zijn kantoorboekhandel, gelegen aan de Korte Poten op de hoek van een nauw straatje, Apendans geheten (foto rechts).
De naam van dit straatje is door Hans Brinckman gekozen als titel van het volledige verhaal, dat aan te klikken is onderaan deze pagina.

Echtpaar uit Indië

Hans vervolgt: “Mijn Moeder woonde nu alleen met haar twee spruiten (op de foto rechts moeder met haar kinderen Hans en Sonja in 1942). Zij had kamers over en was bang dat ze inkwartiering zou krijgen van Duitse soldaten, zoals andere gezinnen in onze buurt. Via onze buren kwam zij in contact met een echtpaar dat bij de Duitse invasie in mei net met verlof was uit Nederlands-Indie. De man werkte als inspecteur bij het inlands onderwijs. Ze konden door de Duitse bezetting niet meer terug naar Indië".

Ernstig ziek

"Het echtpaar – Jan de Jong en zijn echtgenote - nam al gauw hun intrek bij ons in huis. Maar mevrouw De Jong werd echter ernstig ziek en moest worden opgenomen in een verpleeginrichting. Daar is zij uiteindelijk overleden", aldus Hans Brinckman.
Vader Jan – zoals we hem al gauw gingen noemen – bleef alleen achter.
Hij kreeg een relatie met mijn moeder, en het duurde niet lang voordat Jan de Jong (foto rechts) en mijn moeder een echtpaar vormden”, aldus Hans.

Voedselschaarste

Hans vertelt: “Omdat de rantsoenbonnen steeds minder waard werden, moest mijn moeder (foto rechts moeder Hans Brinckmann in 1944)  op een andere manier aan voedsel zien te komen.
Mijn echte vader hielp haar daarbij. Hij had een manier gevonden om zijn kantoorspullen uit zijn winkel te ruilen voor etenswaren. Dat deed hij onder meer met soldaten van het Duitse bezettingsleger. Het nationale hoofdkwartier van de Duitsers in het centrum van Den Haag was namelijk op loopafstand van Pa’s winkel gelegen. Zo liepen Duitse soldaten en officieren vaak binnen in de kantoorboekhandel van mijn vader, en was het makkelijk om met hen handel te drijven en zo aan etenswaren te komen. Het contact werd vergemakkelijkt, omdat mijn vader vloeiend Duits sprak”.

Vervalst persoonbewijs

“Voor de zekerheid had mijn Pa (foto rechts) met een pen onzichtbaar het geboortejaar op zijn identiteitsbewijs (Ausweis) kunnen veranderden van 1907 in 1901.
Voor de Duitsers was zijn leeftijd dus 43 jaar. En omdat hij nu ouder dan 40 was (de leeftijdsgrens voor Nederlandse mannen bij de Arbeitseinsatz) hoefde hij niet naar Duitsland om als dwangarbeider in Duitse munitiefabrieken te werken en kon hij in Den Haag zijn kantoorboekhandel voortzetten", aldus Hans.

Geen openbaar vervoer

"Openbaar vervoer was in Den Haag in deze periode gestopt wegens gebrek aan brandstof. Dus dat kon ik niet meer gebruiken om naar mijn vader te gaan en voedsel mee te nemen. De enige manier voor mij om Pa te bezoeken was op mijn jongensfiets zonder banden te gaan. Dat was gevaarlijk, omdat een fiets zonder banden makkelijk kon slippen tijdens de koude winter. De reden dat mijn fiets geen banden meer had, was dat alle rubber – een product uit de tropen – door de Duitse bezetter was gevorderd voor eigen militair gebruik".

V2 raketten

"De route van ons huis in Wassenaar naar Pa’s winkel was ook om een andere reden gevaarlijk. De weg liep gedeeltelijk door een bebost terrein, van waaruit de Duitsers regelmatig V2 raketten afvuurde richting Engeland. De Engelse luchtmacht probeerde met Spitfire-jachtbommenwerpers de V2 lanceringsplekken (foto rechts) te vernielen, maar zij misten vaak hun doel, waardoor er doden en gewonden vielen onder de burgerbevolking. Gelukkig overleefden wij allen de oorlog”, aldus Hans Brinckmann.

Het hele verhaal

Het integrale verhaal van Hans Brinckmann is te lezen door op de oranje button hieronder te klikken. Het bevat ook een verhaal over een 'goede Duitse soldaat', die voor Hans' vader belangrijk was in de voedselvoorziening tijdens de hongerwinter. Tot zijn verrassing vond hij deze Duitser na de oorlog weer terug.