Ilkana Yusifova-van den Berg
Het oorlogsverhaal van Ilkana Yusifova-van den Berg. Zij is opgegroeid in Azerbeidzjan en woont in Nederland.
Ilkana is Nederlandse geworden, getrouwd met een Nederlands man en ze hebben 3 kinderen. Beiden werken in Nederland. Ilkana heeft een Praktijk voor Hypnotherapie, EMDR & Integrale Therapie. In deze documentaire vertelt ze over haar ervaringen en de gevolgen daarvan tijdens en na de oorlog in de enclave Nagorno-Karabach aan de grens van Armenië en Azerbeidzjan.
Azerbeidzjan ligt op ruim 4000 kilometer van Nederland. In het grensgebied met Armenië woedde er vanaf 1990 een oorlog. Bij de grens ligt Agdam. Ilanka Yusifova-van den Berg is opgegroeid in Agdam. Ze heeft aan het Agdam van voor de oorlog mooie herinneringen aan een fijne jeugd, waarin iedereen in harmonie met elkaar leefde. In de oorlog met Armenië is de stad Agdam bijna helemaal verwoest.
Nagorno-Karabach
Vanaf 1988 keren de Armenen in de enclave Nagorno-Karabach zich openlijk tegen Azerbeidzjan, dat dan net als Armenië nog onderdeel is van de Sovjet-Unie. Ze willen voortaan deel uitmaken van Armenië.
Toen de Sovjet-Unie eind jaren tachtig van de vorige eeuw langzaam uit elkaar viel, stemde het regionale parlement van Nagorno-Karabach voor aansluiting bij Armenië. Azerbeidzjan is daar tegen, Armenië steunt de seperatisten.
Oorlog
Nadat in 1991 zowel Azerbeidzjan, als Armenië onafhankelijke staten worden, breekt er tussen beide landen een oorlog uit met als inzet: de definitieve zeggenschap over Nagorno-Karabach. De stad Susha in Nagorno-Karabach wordt in 1992 veroverd door Armenië, en daarna etnisch gezuiverd van Azerbeidzjanen. Maar ook in Agdam, dat net over de grens in Azerbeidzjan ligt, vrezen de inwoners voor hun leven.
Zware gevechten
Over en weer worden steeds zwaardere gevechten geleverd, waarbij duizenden doden vallen: ook onder de burgerbevolking. Huizen en steden worden verwoest, en er komt een vluchtelingenstroom op gang.
Op 18 april 1994 is Teymur, de broer van Ilkana, als vermist opgegeven, kort nadat hij het Azerbeidzjanse leger in moest. (Foto rechts: Ilkana en haar broer Teymur op jonge leeftijd).
Terug naar geboortegrond
Ilkana is in 2020 terug geweest in Agdam. Ze trof een door oorlog verwoeste stad. De restanten geven een trieste aanblik van een stad die ooit een van de pareltjes van Azerbeidzjan was. In het voorjaar van 2022 keert Ilkana voor de tweede keer terug naar haar geboortegrond bij Agdam, in de hoop er toch nog sporen uit haar verleden terug te vinden. (Foto rechts: Ilkana bij restanten ouderlijk huis bij Agdam)
Bericht over haar broer
Ilkana en haar ouders hebben kosten noch moeite gespaard om er achter te komen wat er met Teymur is gebeurd. Pas in 2022 -28 jaar later- vindt Ilkana twee mannen, die bij haar broer waren op de 18e april 1994, de dag van zijn vermissing. Zij vertellen haar dat hij omgekomen is. Maar de plek waar hij gesneuveld is, ligt bezaaid met landmijnen, waardoor Ilkana er niet bij kan komen.
Boodschap
Aan het slot van de documentaire geeft Ilkana ons een boodschap mee:
" Kunnen wij van de geschiedenis leren? Dat is de kwestie. Er is geen kwaad en geen goed. Het is een ervaring. Hoe gaan we om met de trauma's, die we aan de oorlog hebben overgehouden? Hoe gaan we dit stoppen?
Willen we van trauma's een cultuur maken? Of willen we de trauma's stoppen, en een nieuwe cultuur creeëren?
Dat is mijn doel!"