Jan-Theo Werners
Het oorlogsverhaal van Jan-Theo Werners. Als verwoed amateur-filmer maakte hij met zijn camera unieke beelden van de Duitse inval, van zijn huwelijk tijdens de oorlog met Gerda de Bekker, van de verwoestingen in Den Bosch, het leven in de schuilkelders en de bevrijdingsfeesten. Hij legde zijn ervaringen ook vast in een oorlogsdagboek.
Dagboek-schrift
Zijn dochter Elle Werners ontcijferde de verhalen in het dagboekschrift van haar vader, zette ze in de computer en verwerkte het in haar boek: 'Even staat alles stil'.
Elle vertelt:
“Na een zware periode in de afgelopen jaren rijpte bij mij het plan om iets te doen met het gedachtengoed van mijn in 1985 en 1995 overleden ouders. Ik heb altijd geweten dat er ergens een schriftje moest zijn waarin mijn vader zijn oorlogservaringen opschreef. Na enig zoeken en navragen kwam ik dankzij mijn jongste zus het document op het spoor. Vervolgens kreeg ik van mijn oudste zus de kopietjes. Keurig afgedrukt, maar bijna onleesbaar. Ik deed mijn uiterste best om het te ontcijferen en te digitaliseren. Het is een verhaal dat mijn vader zo’n 80 jaar geleden, onder barre omstandigheden, heeft opgeschreven”.
“Als fanatiek amateurfilmer maakte hij ook unieke opnamen uit die donkere tijd. Ik bewonder de dapperheid en de creativiteit van mijn toen nog jonge ouders. Mijn vader was jarig op 28 oktober 1944 en vierde op die dag in vrijheid zijn 39e verjaardag. De bevrijding van den Bosch was een dag eerder”.
Nog een dagboek
Elle Werners bewerkte niet alleen het door haar opgespoorde dagboek van haar vader Jan-Theo Werners (foto rechts met filmprojector) over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in Den Bosch, maar ontdekte ook dat er nog een dagboek bestaat, dat in precies dezelfde periode door iemand anders was geschreven. De auteur is Jos Verstraeten, ook uit Den Bosch. De beide dagboekschrijvers kenden elkaar niet, maar beschreven bijna synchroon dezelfde oorlogsgebeurtenissen in Den Bosch. Elle schrijft hierover:
“Ik realiseerde me plotseling dat op 9 september mijn vader Jan-Theo en Jos Verstraeten op hetzelfde moment een bloknoot gepakt moeten hebben en een pen of potlood. Met het voornemen om vanaf dat moment alles in een dagboekje te noteren. Zonder elkaar te kennen. Daar zijn beiden mee doorgegaan tot en met vrijdag 27 oktober 1944, de dag dat Den Bosch door de geallieerden bevrijd werd. Ze zijn dus ook op hetzelfde moment gestopt. De verhalen lopen volledig synchroon. Het dagboek van Jos Verstraeten was een welkome aanvulling voor Elle. Vader Jan-Theo gaf in zijn dagboek aan, dat hij zich de data van de gebeurtenissen niet meer goed kon herinneren. Met het dagboek van Jos Verstraeten konden de gebeurtenissen goed in de tijd geplaatst worden”
Filmen strafbaar tijdens Duitse bezetting
Jan-Theo Werners maakte als amateurfilmer unieke films tijdens de Duitse bezetting. Zelf is hij onder andere te zien in beelden van zijn huwelijk met Gerda de Bekker op 16 oktober 1940, het eerste bezettingsjaar.
Filmen in bezettingstijd was een risicovolle onderneming. Het was door de Duitsers strafbaar gesteld: er stonden zware straffen op. De beelden van amateurfilmers in de oorlogstijd zijn daarom meestal stiekem gemaakt en schaars. Het maakt deze amateurfilmbeelden daarom extra bijzonder.
Unieke films
Jan Theo-Werners heeft vier unieke films nagelaten, die gemaakt zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding van Den Bosch. Ze zijn door zijn kinderen teruggevonden en ter beschikking gesteld aan de Stichting Oorlogsverhalen om ze voor het grote publiek te publiceren. Ze zijn ook opgenomen in de collectie van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid.
De oorlogsfilms van Jan-Theo Werners
Het ruwe filmmateriaal van de vier oorlogsfilms van Jan-Theo Werners zijn op verzoek van Elle Werners door de Stichting Oorlogsverhalen gemonteerd en ingekort tot vier compilaties. Deze zijn hieronder te bekijken (klik op de foto om ze af te spelen). Als u het ruwe materiaal wilt bekijken kunt u contact opnemen met Beeld en Geluid via: info@beeldengeluid.nl
FILM-COMPILATIE 1:
De Duitse inval in Den Bosch en het huwelijk
van Jan-Theo Werners en Gerda de Bekker op 16 -10-1940.
FILM-COMPILATIE 2:
Het leven in de schuilkelders, de verwoestingen in Den Bosch
en de eerste Geallieerden die Den Bosch binnentrekken.
FILM-COMPILATIE 3:
De bevrijding van Den Bosch en de bevrijdingsfeesten.
FILM-COMPILATIE- 4:
De fabricage tijdens de oorlog van surrogaat tabak voor sigaren,
gemaakt van herfstbladeren.
De synchrone dagboeken
Dagboekfragmenten van Jan-Theo Werners, Jos Verstraeten, en van de Engelse sergeant Lawson, die ook in het bezit zijn van Elle Werners, zijn te lezen in de met foto’s geïllustreerde bijlage ‘Lees het volledige verhaal’. Klik daarvoor op de oranje button hieronder.
