Lou Bals

Lou Bals is een Nederlandse militair die in Soerabaja getuige is van het zogenaamde vlagincident, waarbij op 19 september 1945 voor een woedende menigte door opstandelingen de blauwe baan van de Nederlandse vlag wordt afgescheurd, zodat de rood-witte Indonesische vlag ontstaat, die vervolgens op het Oranje Hotel wordt gehesen. Het is het begin van een koloniaal conflict dat duurt tot 27 december 1949 als Nederland de soevereiniteit overdraagt aan Indonesië.

Kort na Japanse capitulatie op 15 augustus 1945 worden de overlevenden van de Jappenkampen in Nederlands-Indië blootgesteld aan slachtpartijen door groepen Indonesische jongeren, de zgn. pemoeda’s, die de onafhankelijkheid eisen. Deze opstand, die te boek staat als de bersiap (= wees paraat), begint in Soerabaja.

Uitroepen Republiek Indonesië

Op 17 augustus 1945 wordt door Soekarno de Republiek Indonesië uitgeroepen. Grote groepen jongeren grijpen naar hun wapens: kapmessen en bamboesperen.
Op 18 september 1945 worden boven Soerabaja zeven geallieerde inlichtingen-militairen uit een Liberator bommenwerper afgeworpen. Eén van hen is de Nederlandse sergeant Lou Bals (foto rechts). Zij worden door de gecapituleerde Japanners ontvangen en naar het Oranje Hotel in Soerabaja gebracht.

Vlagincident

Lou Bals is daar op 19 septemebr getuige van het vlagincident, waarbij voor een woedende menigte door opstandelingen -die ook Lou en zijn kameraden belagen- de blauwe baan van de Nederlandse vlag wordt afgescheurd, zodat de rood-witte Indonesische vlag ontstaat, die vervolgens op het hotel wordt gehesen. Het is het begin van een koloniale oorlog die duurt tot 27 december 1949 als Nederland het gezag overdraagt aan Indonesië.

Bevrijding politieke gevangenen in Malang

Lou Bals bevrijdt later 84 politiek gevangenen uit de Lowokwaroe-gevangenis van Malang. Een week daarna wordt hij door aanhangers van Soekarno gearresteerd en opgesloten in dezelfde Lowokwaroe-gevangenis in Malang. Daar zit hij acht maanden in een isoleercel en is verstoken van elk contact met de buitenwereld. De gevangenen kunnen alleen via de hurk-toiletten en de daaraan verbonden rioolbuizen in de gevangenis enigzins met elkaar communiceren door fluisterend boodschappen aan elkaar door te geven

Trauma

Het trauma dat hij daar opgelopen heeft, komt in alle hevigheid 75 jaar later terug als de 97 jarige Lou Bals samen met zijn vrouw Coby (foto rechts) in een bejaardenhuis woont, waar ze ruim 2 maanden in absolute thuis-quarantaine worden geplaatst wegens de corona-epidemie in het voorjaar van 2020.
Lou Bals is in 2022 overleden. Hij is 99 jaar geworden.

De video met het oorlogsverhaal van Lou Bals is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het vfonds (Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg) in het kader van het project 'De laatste ooggetuigenissen van (de gevolgen van) de Tweede Wereldoorlog' van de Stichting Oorlogsverhalen.