Bersiap Nederlands-Indië
Nederlands-Indië was een Nederlandse kolonie toen de Tweede Wereldoorlog ook in Azië uitbrak. Op 27 februari 1942 werd de geallieerde vloot, waaronder Nederlandse oorlogsschepen onder leiding van Karel Doorman, door de Japanners verslagen tijdens de Slag in de Javazee. Daarna landden Japanse troepen op Java. Op 8 maart gaf Nederlands-Indië zich over. De krijgsgevangenen werden naar Japanse concentratie-kampen in Zuid-Oost Azië gestuurd.
Nederlandse burgers
Tussen 1942 en 1945 werden 132.000 Nederlandse burgers opgesloten in de Japanse concentratiekampen in Nederlands-Indië. Ze leefden daar onder erbarmelijke omstandigheden en waren onderworpen aan de willekeur en wreedheid van de Japanse bezetter. Naar schatting 16.000 landgenoten overleefden het niet.
Onafhankelijkheidsoorlog
Na de Japanse capitulatie op 15 augustus 1945 brak er in Indonesië een onafhankelijkheidsoorlog uit, die vele duizenden het leven kosten. Aan Nederlandse zijde verloren 5600 militairen het leven en stierven naar schatting 20.000 Nederlandse burgers als gevolg van de geweldadigheden door de Indonesische vrijheidstijders gedurende de zogenaamde bersiap-periode (1945-1948).
Onafhankelijkheid
Na de bevrijding van Nederlands-Indië door de Engelse troepen in augustus 1945 werden de overlevenden van de Jappenkampen blootgesteld aan slachtpartijen door groepen van Indonesische jongeren, de zgn. pemoeda’s, die de onafhankelijkheid eisten. Deze periode, die als de BERSIAP bekend is geworden, duurde van oktober 1945 tot mei 1947. Naar schatting 20.000 Nederlanders werden vermoord.
Soerabaja
De bloedige bersiap-periode begint in Soerabaja. Op 17 augustus 1945 wordt door Soekarno de Republiek Indonesië uitgeroepen. Grote groepen jongeren, de pemoeda’s, grijpen naar hun wapens: kapmessen en bamboesperen, de zogenaamde bamboe-roentjings. Op 18 september 1945 worden boven Soerabaja zeven ge-allieerde inlichtingen-militairen uit een Liberator bommenwerper afgeworpen. Eén van hen is de Nederlandse sergeant Lou Bals. Zij worden door de gecapituleerde Japanners ontvangen en naar het Oranje Hotel in Soerabaja gebracht.
Vlagincident
Daar zijn zij getuigen van het vlagincident, waarbij voor een woedende menigte door een opstandeling de blauwe baan van de Nederlandse vlag wordt afgescheurd, zodat de rood-witte Indonesische vlag ontstaat, die vervolgens op het hotel wordt gehesen. Het is het begin van een koloniale oorlog die duurt tot 27 december 1949 als Nederland het gezag overdraagt aan Indonesië.
Archief van Tranen
Over de bersiap-periode heeft Pia Media in opdracht van Omroep MAX een documentaire-tweeluik gemaakt, dat op televisie is uitgezonden. U kunt de uitzendingen hier bekijken:
- Voor Deel 1 'Bevrijding zonder vrede' klik hier >>
- Voor Deel 2 'De onschuld vermoord' klik hier >>
Meer informatie over Archief van Tranen en de bersiap slachtoffers is hier >> te vinden.
Bron tekst: Pia Media
Foto: still Pia Media

Lou Bals
Lou Bals is een Nederlandse militair die in Soerabaja getuige is van het zogenaamde vlagincident, waarbij op 19 september 1945...

Mats Beem
Oorlogsverhaal over de vader van Mats Beem, wiens vader en grootouders de Japanse bezetting en de bersiap-periode in Nederlands...

Jack Boer
Jack Boer was een Nederlander, die op 10 november 1945 uit de Werfstraat Gevangenis in Surabaya 2384 ten dode opgeschreven Nede...

Dinky Boutkan-van der Sluis
Dinky Boutkan-van der Sluis schreef zelf haar oorlogsverhaal over Nederlands-Indië en stuurde het op naar aanleiding van 'Archi...

George Jozef Bruggeman
Verhaal van George Bruggeman over zijn ervaringen voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië gefilmd door P...

Pauline de la Combé
Pauline de la Combé vertelde aan haar dochter Elly Hoed het verhaal over Tineke Bogaard. Tineke was op de kostschool van het no...

Pieter Cortel en Anneke Seijn
Op 28 oktober 1945 liep in Soerabaja een transport met voornamelijk Nederlandse vrouwen en kinderen in een hinderlaag. Er kwam...

Theo van Dort
Verteld door zijn inmiddels overleden zoon Rob en zijn dochter Wieteke van Dort.

Roos Engelenburg
De video gaat over de moord op de de zes kinderen Engelenburg en hun moeder, met verklaringen van ooggetuigen, beelden va...

Jetty Heemskerk
Verhaal van Jetty Heemskerk over haar ervaringen voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië, gefilmd door P...

Paul Huizen
Het oorlogsverhaal van Paul Huizen, die als jongen twee Japanse concentratiekampen en daarna de bersiap overleefde.

Henk Itzig Heine
Henk Itzig Heine overleefde als jongetje samen met zijn moeder en zijn jongste broertje het zogenaamde Gubeng Transport in Sura...

Godfried Jansen
Het oorlogsverhaal van Godfried Jansen speelt zich af in voormalig Nederlands-Indië, waar hij zijn jeugd doorbracht.

Bo Keller
George Wilhelm (Bo) Keller, geboren op 6 september 1928 in Sawa Loento-Sumatra was de zoon van Gerrit Keller, mijnopzichter bij...

Henk Kemper
Henk Kemper was tijdens de Japanse bezetting van 1942 tot 1945 buitenkamper. Na de Japanse capitulatie werd Henk als 16-jarige...

Joty ter Kulve-Van Os
Joty ter Kulve-Van Os is geboren in het plaatsje Linggadjati (tegenwoordig Linggarjati) in Nederlands-Indië. Ze woonde in een h...

Sjoerd Lapré
In Balapulang op West Java zijn een aantal families, waaronder die van Sjoerd Lapré vermoord door Indonesische opstandelingen t...

Ietje van Leeuwen
Het oorlogsverhaal van Ietje van Leeuwen, waarin ze vertelt hoe ze met haar moeder en vier broers, de binnenlanden van Celebe...

Kitty van der Linden
Carla en Wim Aperlo vertellen het oorlogsverhaal van hun oma Kitty over de moord op haar man, Wilhelm van der Linden door Indon...

Dirk Paul Minderhoud
Dirk Paul Minderhoud is geboren in 1936 op Celebes in voormalig Nederlands-Indië.

Jan Mobach
Oorlogsverhaal van Jan Mobach: de tv-documentaire 'Archief van Tranen' en het lezen van het boek 'Asta's ogen' van Eveline Stoe...

Robert Mokken
Robert Mokken is in 1929 geboren in Batavia op het eiland Java in Nederlands-Indië. Toen de Japanners in 1942 Indië bezetten wa...

Evert Mutter
Evert Mutter heeft als 'buitenkamper' de Japanse bezetting van Nederlands-Indië (1942-1945) overleefd. Daarna ook de bersiap pe...

Leo tho Neijenhuijs
Leo tho Neijenhuijs is in 1941 geboren op Sumatra. Als kind werd hij samen met zijn moeder en zussen opgesloten in Japanse conc...

J.H. Nuhoff
Oorlogsverhaal van J.H. (Jan) Nuhoff door hem geschreven naar aanleiding van de tv-uitzendingen van 'Archief van Tranen'. Zijn...

Ine van Oers-Moormann
Ine van Oers-Moormann heeft haar moeder Marie Moormann-Vlaanderen, haar broertje Clemens en haar beste vriendin Tineke Boogaard...

Willy Ottolander
Het oorlogsverhaal over Willy Ottolander, de familie Leidelmeijer en de familie Lang, verteld door Marinus Meijer.

René Persijn
Het oorlogsverhaal van René Persijn: weinig Indische Nederlanders (Indo's) vertellen gemakkelijk over de tijd die ze hebben mee...

Karel Schell
Oorlogsverhaal van Karel Schell die geboren is in 1940 te Batavia, de toenmalige hoofdstad van Nederlands-Indië. Hij overleefde...

Jouke Schotel
Het verhaal van Jouke Schotel over zijn ervaringen in Nederlands-Indië voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog gefilmd door...

Anneke Seijn
Op 28 oktober 1945 liep in Soerabaja een transport met voornamelijk Nederlandse vrouwen en kinderen in een hinderlaag. Er kwam...

Tjeerd Sleeswijk Visser
Tjeerd Sleeswijk Visser is in 1931 geboren in Soebang op Java in Nederlands-Indië. Zijn vader werd tijdens de Japanse inval doo...

Henk Sonke
Henk Sonke overleefde als kind de Japanse bezetting van Nederlands-Indië. Na de kamptijd kwam hij met zijn moeder en broertje e...

Jozef van der Star
Jozef van der Star is geboren in Malang op Java. Hij woont tijdens de Japanse bezetting van 1942 tot 1945 bij een tante in de p...

Peter Steenmeijer
Het oorlogsverhaal van Peter Steenmeijer over de dood van zijn broertje Hugo tijdens de bersiap in Soerabaja.

F.A. Verduyn Lunel
De heer F.A. Verduyn Lunel diende als KNIL-militair in Nederlands-Indië tijdens de bersiap-periode. Zijn onderdeel stond onder...

Edith Vermeer
Het verhaal van Edith Vermeer, die opgroeide in voormalig Nederlands-Indië.

Hans Vervoort
Hans Vervoort werd op 22 april 1939 geboren in Magelang (Indonesië) als zoon van een KNIL-militair. Zijn eerste jeugdherinnerin...

Johan van Werven
Johan van Werven vocht aan het begin van de Tweede Wereldoorlog als Nederlands militair bij de slag om de Grebbeberg. Na de Dui...

Rita Young
Rita Young is het oudste kind van een Indo-Europees gezin in Nederlands-Indië. Ze woonden in Depok op Java. Indo-Europeanen, me...