Bersiap Nederlands-Indië

Nederlands-Indië was een Nederlandse kolonie toen de Tweede Wereldoorlog ook in Azië uitbrak. Op 27 februari 1942 werd de geallieerde vloot, waaronder Nederlandse oorlogsschepen onder leiding van Karel Doorman, door de Japanners verslagen tijdens de Slag in de Javazee. Daarna landden Japanse troepen op Java. Op 8 maart gaf Nederlands-Indië zich over. De krijgsgevangenen werden naar Japanse concentratie-kampen in Zuid-Oost Azië gestuurd.

Nederlandse burgers

Tussen 1942 en 1945 werden 132.000 Nederlandse burgers opgesloten in de Japanse concentratiekampen in Nederlands-Indië. Ze leefden daar onder erbarmelijke omstandigheden en waren onderworpen aan de willekeur en wreedheid van de Japanse bezetter. Naar schatting 16.000 landgenoten overleefden het niet.

Onafhankelijkheidsoorlog
Na de Japanse capitulatie op 15 augustus 1945 brak er in Indonesië een onafhankelijkheidsoorlog uit, die vele duizenden het leven kosten. Aan Nederlandse zijde verloren 5600 militairen het leven en stierven naar schatting 20.000 Nederlandse burgers als gevolg van de geweldadigheden door de Indonesische vrijheidstijders gedurende de zogenaamde bersiap-periode (1945-1948).

Onafhankelijkheid

Na de bevrijding van Nederlands-Indië door de Engelse troepen in augustus 1945 werden de overlevenden van de Jappenkampen blootgesteld aan slachtpartijen door groepen van Indonesische jongeren, de zgn. pemoeda’s, die de onafhankelijkheid eisten. Deze periode, die als de BERSIAP bekend is geworden, duurde van oktober 1945 tot mei 1947. Naar schatting 20.000 Nederlanders werden vermoord.

Soerabaja

De bloedige bersiap-periode begint in Soerabaja. Op 17 augustus 1945 wordt door Soekarno de Republiek Indonesië uitgeroepen. Grote groepen jongeren, de pemoeda’s, grijpen naar hun wapens: kapmessen en bamboesperen, de zogenaamde bamboe-roentjings. Op 18 september 1945 worden boven Soerabaja zeven ge-allieerde inlichtingen-militairen uit een Liberator bommenwerper afgeworpen. Eén van hen is de Nederlandse sergeant Lou Bals. Zij worden door de gecapituleerde Japanners ontvangen en naar het Oranje Hotel in Soerabaja gebracht.

Vlagincident

Daar zijn zij getuigen van het vlagincident, waarbij voor een woedende menigte door een opstandeling de blauwe baan van de Nederlandse vlag wordt afgescheurd, zodat de rood-witte Indonesische vlag ontstaat, die vervolgens op het hotel wordt gehesen. Het is het begin van een koloniale oorlog die duurt tot 27 december 1949 als Nederland het gezag overdraagt aan Indonesië.

Archief van Tranen

Over de bersiap-periode heeft Pia Media in opdracht van Omroep MAX een documentaire-tweeluik gemaakt, dat op televisie is uitgezonden. U kunt de uitzendingen hier bekijken:

Voor Deel 1 'Bevrijding zonder vrede' klik hier >>
Voor Deel 2 'De onschuld vermoord' klik hier >>

Meer informatie over Archief van Tranen en de bersiap slachtoffers is hier >> te vinden.

Bron tekst: Pia Media
Foto: still Pia Media

Nederlands-Indië - Laatste ooggetuigen Tweede Wereldoorlog

Lou Bals

Lou Bals is een Nederlandse militair die in Soerabaja getuige is van het zogenaamde vlagincident, waarbij op 19 september 1945...

Bersiap Nederlands-Indië

Nederlandse burgers

Onafhankelijkheid

Soerabaja

Vlagincident

Archief van Tranen

Lou Bals

Mats Beem

Jack Boer

Dinky Boutkan-van der Sluis

George Jozef Bruggeman

Pauline de la Combé

Pieter Cortel en Anneke Seijn

Theo van Dort

Roos Engelenburg

Jetty Heemskerk

Paul Huizen

Henk Itzig Heine

Godfried Jansen

Bo Keller

Henk Kemper

Joty ter Kulve-Van Os

Sjoerd Lapré

Ietje van Leeuwen

Kitty van der Linden

Dirk Paul Minderhoud

Jan Mobach

Robert Mokken

Evert Mutter

Leo tho Neijenhuijs

J.H. Nuhoff

Ine van Oers-Moormann

Willy Ottolander

René Persijn

Karel Schell

Jouke Schotel

Anneke Seijn

Tjeerd Sleeswijk Visser

Henk Sonke

Jozef van der Star

Peter Steenmeijer

F.A. Verduyn Lunel

Edith Vermeer

Hans Vervoort

Johan van Werven

Rita Young