Bersiap Nederlands-Indië
Nederlands-Indië was een Nederlandse kolonie toen de Tweede Wereldoorlog ook in Azië uitbrak. Op 27 februari 1942 werd de geallieerde vloot, waaronder Nederlandse oorlogsschepen onder leiding van Karel Doorman, door de Japanners verslagen tijdens de Slag in de Javazee. Daarna landden Japanse troepen op Java. Op 8 maart gaf Nederlands-Indië zich over. De krijgsgevangenen werden naar Japanse concentratie-kampen in Zuid-Oost Azië gestuurd.
Nederlandse burgers
Tussen 1942 en 1945 werden 132.000 Nederlandse burgers opgesloten in de Japanse concentratiekampen in Nederlands-Indië. Ze leefden daar onder erbarmelijke omstandigheden en waren onderworpen aan de willekeur en wreedheid van de Japanse bezetter. Naar schatting 16.000 landgenoten overleefden het niet.
Onafhankelijkheidsoorlog
Na de Japanse capitulatie op 15 augustus 1945 brak er in Indonesië een onafhankelijkheidsoorlog uit, die vele duizenden het leven kosten. Aan Nederlandse zijde verloren 5600 militairen het leven en stierven naar schatting 20.000 Nederlandse burgers als gevolg van de geweldadigheden door de Indonesische vrijheidstijders gedurende de zogenaamde bersiap-periode (1945-1948).
Onafhankelijkheid
Na de bevrijding van Nederlands-Indië door de Engelse troepen in augustus 1945 werden de overlevenden van de Jappenkampen blootgesteld aan slachtpartijen door groepen van Indonesische jongeren, de zgn. pemoeda’s, die de onafhankelijkheid eisten. Deze periode, die als de BERSIAP bekend is geworden, duurde van oktober 1945 tot mei 1947. Naar schatting 20.000 Nederlanders werden vermoord.
Soerabaja
De bloedige bersiap-periode begint in Soerabaja. Op 17 augustus 1945 wordt door Soekarno de Republiek Indonesië uitgeroepen. Grote groepen jongeren, de pemoeda’s, grijpen naar hun wapens: kapmessen en bamboesperen, de zogenaamde bamboe-roentjings. Op 18 september 1945 worden boven Soerabaja zeven ge-allieerde inlichtingen-militairen uit een Liberator bommenwerper afgeworpen. Eén van hen is de Nederlandse sergeant Lou Bals. Zij worden door de gecapituleerde Japanners ontvangen en naar het Oranje Hotel in Soerabaja gebracht.
Vlagincident
Daar zijn zij getuigen van het vlagincident, waarbij voor een woedende menigte door een opstandeling de blauwe baan van de Nederlandse vlag wordt afgescheurd, zodat de rood-witte Indonesische vlag ontstaat, die vervolgens op het hotel wordt gehesen. Het is het begin van een koloniale oorlog die duurt tot 27 december 1949 als Nederland het gezag overdraagt aan Indonesië.
Archief van Tranen
Over de bersiap-periode heeft Pia Media in opdracht van Omroep MAX een documentair tweeluik gemaakt, dat op televisie is uitgezonden. U kunt de uitzendingen hier bekijken:
- Voor Deel 1 'Bevrijding zonder vrede' klik hier >>
- Voor Deel 2 'De onschuld vermoord' klik hier >>
Meer informatie over de bersiap slachtoffers is te vinden op de website: www.archiefvantranen.nl
Bron tekst: Pia Media
Foto: still Pia Media
Lou Bals
Lou Bals is getuige van het vlagincident, waarbij voor een woedende menigte door opstandelingen de blauwe baan van de Nederland...
Jack Boer
Jack Boer was een Nederlander, die op 10 november 1945 2384 gevangen Nederlanders van een wisse dood redde uit de toenmalige W...
Pieter Cortel en Anneke Seijn
Op 28 oktober 1945 liep in Soerabaja een transport met voornamelijk Nederlandse vrouwen en kinderen in een hinderlaag. Er kwam...
Theo van Dort
Verteld door zijn zoon inmiddels overleden zoon Rob en zijn dochter Wieteke van Dort.
Roos Engelenburg
De video gaat over de moord op de de zes kinderen Engelenburg en hun moeder, met verklaringen van ooggetuigen, beelden va...
Henk Itzig Heine
Henk Itzig Heine overleefde als jongetje samen met zijn moeder en zijn jongste broertje het zogenaamde Gubeng Transport in Sura...
Sjoerd Lapré
In Balapulang op West Java zijn een aantal families, waaronder die van Sjoerd Lapré vermoord door Indonesische opstandelingen t...
Ietje van Leeuwen
Het oorlogsverhaal van Ietje van Leeuwen, waarin ze vertelt hoe ze met haar moeder en vier broers, de binnenlanden van Celebe...
Kitty van der Linden
Carla en Wim Aperlo vertellen het oorlogsverhaal van hun oma Kitty over de moord op haar man, Wilhelm van der Linden door Indon...
Leo tho Neijenhuijs
Leo tho Neijenhuijs is in 1941 geboren op Sumatra. Als kind werd hij samen met zijn moeder en zussen opgesloten in Japanse conc...
Ineke van Oers-Moormann
Ineke van Oers-Moormann heeft haar moeder Marie Moormann-Vlaanderen, haar broertje Clemens en haar beste vriendin Tineke Boogaa...
Willy Ottolander
Het oorlogsverhaal over Willy Ottolander, de familie Leidelmeijer en de familie Lang, verteld door Marinus Meijer.
Anneke Seijn
Op 28 oktober 1945 liep in Soerabaja een transport met voornamelijk Nederlandse vrouwen en kinderen in een hinderlaag. Er kwam...
Peter Steenmeijer
Het oorlogsverhaal van Peter Steenmeijer over de dood van zijn broertje Hugo tijdens de bersiap in Soerabaja.
Hans Vervoort
Hans Vervoort werd op 22 april 1939 geboren in Magelang (Indonesië) als zoon van een KNIL-militair. Zijn eerste jeugdherinnerin...
Rita Young
Rita Young is het oudste kind van een Indo-Europees gezin in Nederlands-Indië. Ze woonden in Depok op Java. Indo-Europeanen, me...