Rina Limburg

Rina Limburg is als 8 jarig kind als honger-evacué in de winter 1944-1945 van Amsterdam per boot in het ruim van een Rijnaak naar Hasselt getransporteerd. De boottocht duurde 3 dagen. "In dit stadje werden wij uitgedeeld aan de bevolking", vertelt ze: "Ik kwam terecht in een warm gezin, waarvan de vader een fietsenwinkel had".

Rina Limburg is als 8-jarig kind (foto rechts) als honger-evacué in de winter van 1944-1945 van Amsterdam per boot in het ruim van een Rijnaak naar Hasselt getransporteerd. De boottocht duurde 3 dagen. "In dit stadje werden wij uitgedeeld aan de bevolking", vertelt ze: "Ik kwam terecht in een warm gezin, waarvan de vader een fietsenwinkel had". 

Voedseltekort

Rina: "In de winter 1944-1945 (de hongerwinter) is een groot voedseltekort in het stedelijke westen van Nederland. Duizenden hongerende kinderen dreigen te bezwijken: eten is er niet meer. Massale evacuaties.worden georganiseerd door kerken, verenigingen, gemeenten en bedrijven.
Via de katholieke kerk "De Boom" op de Admiraal de Ruyterweg in Amsterdam West werd ook een actie in gang gezet om de jeugd in A'dam West van een definitieve ondergang te redden. Ik behoorde tot de gelukkigen, die deel uit mocht maken van een evacuatie transport van deze kerk met bestemming het Oosten van Nederland".

In ruim van Rijnaak

Rina vervolgt: "Op een koude, donkere februari dag in 1945 werd ik met een koffertje met kleren door mijn vader naar de Ruyterkade achter het Centraal Station gebracht. Daar lag een stel rijnaken. Een begeleidster van het transport begeleidde mij tot in het ruim van zo'n schip, waar meerdere kinderen bijeen kwamen. Er was een jongensruim en een ruim voor de meisjes. De bodem was bedekt met stro en in de hoek stond een oliedrum, die dienstdeed als toilet tijdens de vaart. Hoog boven dit "toilet" konden we door een gat wat licht en lucht zien. Verder waren de luiken gesloten.
Niemand mocht aan dek komen, omdat men bang was, dat men overboord zou vallen. Ik weet niet hoelang we daar aan de kade hebben gelegen, voordat we vertrokken. Er was kennelijk overeengekomen, dat meerdere vaartuigen achter elkaar een grotere kans van slagen hadden voor een goede overtocht over het IJsselmeer.
De verschillende rijnaken werden getrokken door een sleepboot, die het flottielje veilig naar de overkant moest loodsen".

Vaartuigen op drift

"Later is mij ter ore gekomen, dat ergens halverwege varend op het IJsselmeer grote problemen ontstonden, doordat in de nacht een flinke storm uitbrak, die resulteerde in het verbreken van de sleeptouwen van de schepen, die allen geladen waren met kinderen: de vaartuigen raakten op drift! 
Tijdens deze barre vaartocht werd geprobeerd de op drift geraakte schepen weer te verzamelen: een operatie die lange tijd in beslag nam. Doch in het afgedekte ruim wisten we niet wat er werkelijk aan de hand was. Het bleef donker en onheilspellend", aldus Rina.

Aanval jachtvliegtuigen

"Na lange tijd merkten we, dat de sleep weer vooruit ging. Ons werd gezegd, dat wij 'in korte tijd' op onze bestemming zouden aankomen. Toen opeens lag het konvooi weer stil en hoorden we het geronk van geallieerde jachtvliegtuigen. Men had de vaartuigen ontdekt en verondersteld dat het een voedseltransport voor de Duitsers was. We werden aangevallen door de vliegtuigen.
Begeleiders hebben met lakens en andere hulpmiddelen gezwaaid om deze dreiging af te wenden. Dit lukte gelukkig en het konvooi voer weer verder. In plaats van 24 uur, heeft deze overtocht 3 dagen geduurd!", aldus Rina. 

Uitgedeeld aan bevolking

"Tegen het vallen van de derde avond arriveerden we via Zwartsluis in Hasselt. In dit stadje werden wij uitgedeeld aan de bevolking. De leiding liep met ons door de straten en er werd geroepen of men voor een korte periode een kind onderdak wilde geven en verzorgen.
Ik kwam in een warm gezin, waarvan de vader een fietsenwinkel had. De worsten en hammen hingen aan het plafond!! In dit gezin was ook een dochtertje, dat iets jonger dan ik was. De moeder wilde mij verwennen met alles wat ik in lange tijd niet te eten had gehad. Maar dat viel erg slecht: mijn maag kon dat niet verwerken. Het gevolg was, dat ik 's avonds, toen ik in bed lag, de hele boel heb onder gespuugd".

Brief aan mijn ouders 

Rina: "Deze familie heeft indertijd een brief naar mijn ouders (foto rechts) geschreven, gedateerd 11 maart 1945, om hen op de hoogte te brengen, waar ik beland was en om hen gerust te stellen, dat ik bij deze familie in goede handen was. Ik had heel graag in dit lieve gezin in Hasselt willen blijven, maar onze eindbestemming was Twente in de regio Oldenzaal".

Met paard en wagen naar Twente

"Na ongeveer een week is onze groep Amsterdamse kinderen in wagens, getrokken door paarden richting Zwolle getogen. Meerdere malen vlogen vliegtuigen laag over ons heen. Dan moesten we in de berm duiken ter bescherming, terwijl we een schietgebedje deden. Toen we in Zwolle aankwamen, dat was een afstand van 15 km, maar in mijn gedachten leek dat wel een hele dag, ben ik bij een bakker terecht gekomen en heb daar enkele dagen gelogeerd.
Het kinder-evacuatie transport is tenslotte in Hertme geëindigd; dit gehucht ligt tussen Almelo en Borne. Bij de katholieke kerk daar werden we verdeeld onder de opvangfamilies", aldus Rina Limburg.

Bij boerenfamilie

"Ik kwam terecht bij een boerenfamilie in Saasveld. De moeder van dit gezin was helaas enkele maanden voor mijn komst overleden, maar de dochters van resp. 19, 20 en 22 jaar hebben zich over mij ontfermd. Ik kwam niets tekort. Ik volgde in Hertme catechismusles. De pastoor van deze parochie kwam een keer te paard naar de boerderij, waar ik verbleef, omdat ik samen met een vriendinnetje gespijbeld had: we waren niet komen opdagen bij catechismus! We hadden ons verscholen in het korenveld! Oei, dat kon natuurlijk niet...
In de boerderij was geen douche of zo iets. Ik herinner mij, dat ik me in de beek vlakbij de boerderij poedelde".

Bevrijding

Rina vervolgt: "Ik denk, dat het eind april/begin mei 1945 was, toen de tanks met Canadezen door het dorp reden en de bevrijding kwamen aankondigen. Feestvreugde alom. De oudere dochters van het boerengezin namen mij mee naar de grote Markt in Weerselo, waar ik  een witte baret kreeg, want je hoofd moest bedekt zijn als je 's zondags naar de kerk ging.
Eind juni 1945 werd ik door iemand van het Rode Kruis (??) teruggebracht naar mijn ouders in Amsterdam. Ik had hoofdluis en schurft (scabiës). In de Valkenburgerstraat was een kliniek waar iedereen met schurft behandeld werd. Toch heb ik geen akelige herinneringen aan Saasveld gehad".

Op zoek naar boerderij

"Jaren geleden ben ik op zoek gegaan naar de betreffende boerderij. Een lieve oude dame, Leida Schabbink, die vlakbij de kerk in Hertme woonde, heeft mij hierbij geholpen. Zij plaatste een oproep met mijn verhaal in het parochieblad. Toen ik na enkele maanden weer in Hertme bij Leida kwam, zijn we samen naar mijn evacuatie-adres in Saasveld gereden. De boerderij werd toen bewoond door de jongste zoon van mijn evacuatiegezin. Ik herkende niets meer, omdat de oorspronkelijke boerderij indertijd is afgebroken en hiervoor in de plaats een prachtige boerenhoeve is gebouwd. We werden heel gastvrij ontvangen en tijdens een kop koffie werd mij een schilderij getoond met de afbeelding van de voormalige boerderij zoals ik die kende. Het was heel bijzonder, want ik kon nog precies de plattegrond van het vroegere interieur uittekenen incl de zogenaamde deel met 'ut skiethuuske' (W.C.)".

75 jaar later

"Het is inmiddels 75 jaar geleden, dat deze evacuatie plaats vond. Het was een hachelijke onderneming in een moeilijke tijd om uiteindelijk in Twente op de plaats van bestemming te komen.
Mochten er mensen nog in leven zijn, die ditzelfde kindertransport in 1945 hebben meegemaakt, houd ik me zeer aanbevolen om hun reacties te ontvangen", aldus Rina.

Reacties kunt u sturen naar info@oorlogsverhalen.com