Riny Jannink-Sibum
Riny Sibum uit Dordrecht is 7 jaar als zij op weg van school naar huis getroffen wordt door een bom die is afgeworpen door een Engels vliegtuig van de Royal Air Force op 24 oktober 1944 tijdens de bevrijding van Dordrecht. Riny is toen de sirenes afgingen een kapperszaak ingevlucht. Als door een wonder overleefde zij de inslag van de bom. 80 jaar later deelt zij haar ervaringen vanuit Ierland -waar zij al 40 jaar woont- met de Stichting Oorlogsverhalen.
Van de trap gevallen
Riny, die is geboren op 15 september 1937 in de
Boeroestraat 21 in Dordrecht, vertelt: " Begin oktober 1944 ben ik in ons huis van de trap gevallen. Mijn vader vond me. Ik had een zware hersenschudding en was behoorlijk ziek. Ik moest veel braken". Ze vervolgt: "Op een dinsdag (ik dacht 24 oktober) ging ik weer voor het eerst naar school. Ik wou op deze voor mij feestelijke dag, omdat ik weer beter was, mijn zondagse jurk aan van donkerrood fluweel, maar mijn moeder vond dat mijn gebreide rok goed genoeg was voor school!" (foto rechts: Riny in 1946).
Weer naar school
Die zelfde dag ging Riny om 12 uur met een paar klasgenootjes van school naar huis voor het middageten. Riny: "Dat was een eind lopen. Van de Katholieke Meisjesschool in de Vriesestraat, via de Vrieseweg naar de Boeroestraat. Mijn klasgenootjes waren Rietje Vissers en Fientje van de Heuvel, uit de Komatistraat, en Ria Peters, die op het Rik Kerkhof woonde aan de Reeweg (ik vond dat altijd reuze interesant, dat huis op het kerkhof!!).
Routekaart
Sirenes
Riny: "Toen we op de Vrieseweg waren hoorden we de sirenes. We renden een winkel in. Ik was voor in de winkel, waarop een klein bruin kastje stond met een reclamebordje van Colgate-tandpasta. Dat weet ik nog. De andere meisjes waren achter in de winkel: iedereen was in paniek. Kort daarvoor had een mevrouw met een baby op haar arm, haar andere arm nog om mij heen geslagen en troostte mij: 'Wees maar niet bang, het is zo weer over', zei ze. En toen hoorde ik fluiten en was het ineens donker...".
Bombardement Dordrecht
Op 24 oktober 1944 voerde de Royal Air Force -de Engelse luchtmacht- een bombardement uit op Dordrecht. De geallieerden wilden de villa in Park Merwestein, waar het hoofdkwartier van het Duitse leger was gevestigd, treffen. De bommen kwamen niet op de villa terecht, maar op andere plekken. Daardoor ontstond er veel ‘collateral’ damage’ (niet bedoelde schade), onder andere bij de Vrieseweg. Bij het afgaan van de luchtalarm-sirenes vluchtte Riny daar een winkel in. En toen viel de bom. Riny werd levend onder het puin vandaan gehaald. Anderen overleefden het niet. Naar schatting vielen er die dag 52 onbedoelde doden onder de Dordtenaren door geallieerde bommen, bestemd voor Duitse militairen in hun hoofdkwartier.
Na de bom
Riny weet nog precies wat er met haar gebeurde nadat de bom viel. Ze lag onder het puin en was bij kennis. Ze vertelt: "Even later hoorde ik een man roepen: 'ligt hier iemand?' Ik riep terug: 'ja'. 'Hoe oud ben je?', vroeg de stem. '7 jaar', riep ik terug. Ze groeven me snel op, ik lag niet zo diep: mijn rechterbeen zat vast tussen een kastje en een zware balk, die naar beneden gevallen was. De mannen, die het puin ruimden waren -veronderstelde ik- allemaal boeren omdat ze blauwe overalls droegen. Maar later hoorde ik dat ze van de B.B. waren. En toen kwamen er een paar Duitsers ('Rot moffen', zeiden we altijd) en die deden de rest van het werk".
Afgevoerd
Riny: "Ik werd naar de overkant van de straat gebracht. Naar een kerkje, dat er niet als kerkje uitzag. Het had geen toren en boven de deur stond zoiets te lezen als: 'God ziet U" of 'God ziet alles'. Maar hier konden ze niet veel doen. Daarom gingen we in een vrachtwagen met veel gewonden naar de C&A-winkel op de Bagijnhof (foto rechts: Bagijnhof in1930). Ze legden mij op een soort bed in de etalage. Een 'rot mof' nam de strik uit mijn haar en gaf die niet terug!"
Naar het ziekenhuis
Riny vervolgt: "Omdat C&A natuurlijk geen ziekenhuis was, werden we naar het Diaconessen Ziekenhuis afgevoerd. We moesten daar voor de deur wachten. Ik kan mij nog herinneren dat een mevrouw mij daar een 'fondantje' gaf: heerlijk!...". Maar daar was geen plaats. Riny:
"Even later werd ik doorgestuurd naar het R.K. ziekenhuis (foto rechts). Daar werd ik schoon gemaakt en verbonden aan de wonden aan mijn been, mijn arm, mijn rechterzijde en mijn hoofd. Het bleek gelukkig mee te vallen. Toen kreeg ik een glas zwarte koffie, waar ik mijn mond mee moest spoelen, maar ik mocht het niet doorslikken. Mijn vader zei later: "dat zal wel jodium geweest zijn!".
Familie in het ongewisse
De ouders van Riny waren in het ongewisse over haar toestand. Zou ze nog leven? Riny vertelt: "Toen mijn zus Willy -die 5 jaar ouder was dan ik- thuiskwam, was het enige dat ze zei : 'Riny is dood'. Zij was de De Gruijter-winkel in gevlucht en had gezien dat ik een andere winkel binnen rende. Maar ze wist niet, dat de bom die deze winkel vernielde geen voltreffer was. De inslag was in het pand er naast".
Zoektocht
Riny: "Mijn vader en mijn oom -die bij ons ondergedoken was- gingen direct op zoek naar mij. De nabijgelegen 'Buitenschool' aan de Vrieseweg (een school voor ziekelijke kinderen die met mooi weer buiten in de grote tuin les kregen) was geraakt door een voltreffer" (foto rechts: de Buitenschool na het bombardement). "Er waren daar veel kinderen omgekomen. Als eerste keken mijn vader en oom of ik daar tussen de dode kinderen lag. Maar dat was niet zo".
"Daarna hoorden ze van de meisjes Rientje en Fientje Molenaar uit onze straat, dat ik niet dood zou zijn. Ze vertelden mijn vader: 'Riny is niet dood, maar haar armen en benen zijn er af'. Hoe ze daarbij kwamen, weet ik niet" aldus Riny.
Uit het ziekenhuis
Na behandeling in het RK-ziekenhuis mocht Riny dezelfde dag weer naar huis. Terug naar huis, waar haar ouders nog steeds niet wisten hoe het met Riny was: "Ik werd om 4 uur 's middags naar huis gebracht door een man, die ik niet kende, achterop zijn fiets", aldus Riny nu: "Hij vertelde mij dat de grote villa in Park Merwestein niet geraakt was. Dat was wel het doel geweest, want het was het hoofdkwartier van de Duitsers in Dordrecht. Dat vond ik erg jammer".
De hereniging
Met een kapotte jas en een gescheurde rok, en in het verband werd de kleine Riny door de onbekende man bij haar opgeluchte ouders thuisgebracht aan de Boeroestraat 21 in Dordrecht (foto rechts nr. 21 nu) afgeleverd. Ze weet nog precies wat haar moeder tegen haar zei nadat ze elkaar innig omhelst hadden: "Heb je honger? We hebben nog snijboontjes! 'Die lust ik niet!' zei ik. En mijn moeder: 'En jij éét snijboontjes!'. En ik àt ze!..."
"Die avond brachten mijn ouders mijn kinderledikantje naar hun slaapkamer. Dan waren ze bij me als ik iets nodig zou hebben. Midden in de nacht, toen ik wakker lag en aan de heftige gebeurtenissen van die dag lag te denken, vroeg mijn vader: 'Riny, slaap je?' En in een flits vond ik dat ik hem gerust moest stellen. Dus zei ik: 'Jaaah'. Ik hoorde mijn vader grinneken, en ik moest ook lachen..."
De volgende dag
"De volgende dag", vertelt Riny, "werd het stoffelijk overschot van een buurjongen van de familie Zwart, die in het Oranjepark werkte en door een bom gedood was, thuis gebracht in een handkar. Wij, de kinderen in de straat, keken er allemaal naar. Er lag bloed in de kar..."
"En toen vertelde iemand mij dat al de mensen die voor in de winkel waren, allemaal gedood waren. Alleen ik, die wat meer achterin stond, niet. De winkel was op mijn plek net niet ingestort. Vanwege die balk. Die had mij gered."
Epiloog
Riny (foto rechts): "Nu ik oud ben, denk ik steeds vaker terug aan die aardige mevrouw bij de winkel die mij gerustellend even vast hield voor de bom viel. Ze moet samen met haar baby in d'r armen gestorven zijn".
Bevrijding Dordrecht
Na de bevrijding van West-Brabant -in november 1944- kwam de bevrijding van Nederland-boven-de-rivieren tot stilstand. Dordrecht, dat ten noorden van het Hollands Diep ligt, kwam in de frontlinie te liggen waar hevig gevochten werd. Pas een half jaar na het bombardement werd Dordrecht bevrijd van de Duitse bezetter. Dat was op 8 mei 1945.