Roos Engelenburg

De video gaat over de moord op de de zes kin­de­ren Enge­len­burg en hun moeder, met ver­klaringen van oog­getuigen, beelden van het dorpje waar de moord­partij tijdens de bersiap-periode in Nederlands-Indië (1945-1947) heeft plaats­gevonden. Roos Engelenburg is de enige die het overleefd heeft. Roos kan er niet meer over praten. Haar zoon Harry Mertens doet namens zijn moeder het woord.

Aan de rand van het dorpje Ngadireso op Java stond destijds het huis van de familie Engelenburg. Ook zij bleven niet gespaard tijdens de bersiap periode (1945-1947). Zes van de zeven kinderen en hun moeder werden op 29 oktober 1945 door pemoeda’s vermoord.
Roos Engelenburg, toen 13 jaar, is de enige die de dans ontsprongen is. Tijdens de moord op haar moeder, haar vier zusjes en haar twee broertjes verbleef ze in Malang. Ze werd in één klap wees.

Vredig en mooi
In een gesprek dat Pia van der Molen met Roos Engelenburg had vertelt ze ondermeer: "Het was er vredig en mooi, wij woonden naast het bos en speelden met elkaar. Er waren geen andere kinderen maar we vermaakten ons met de honden, de kippen en de geiten. Mijn grootvader had een erf met djeroekbomen. Djeroek is sinaasappelen. Grote en kleine sinaasappelen. En wij woonden bij mijn grootvader. In Ngadireso. Het was daar een beetje heuvelachtig. Opa woonde boven op de berg en wij woonden beneden aan de berg. Dat is m’n leukste tijd geweest.
We hadden een heel gelukkige jeugd. Mijn moeder was op het moment dat de kinderen werden vermoord niet thuis, Zij was met ons kindermeisje potten aan het wassen bij de bron. Toen ze thuis kwam zag ze wat er gebeurd was. Ons kindermeisje is heel hard weggerend en heeft zich een week niet laten zien. Ze was bang dat ook zij vermoord zou worden. Mijn moeder is daarna vermoord. Ze hebben ze allemaal getjingtjangd, in stukken gesneden. En een buurman, meneer Eliasar heeft ze begraven. En voor zijn goede daad heeft hij twee jaar in de gevangenis gezeten en is hij gemarteld. Omdat hij Nederlanders had geholpen. Ik ga niet meer praten, de oorlog is voor mij voorbij, ik ben ze helaas kwijt. Ik krijg ze niet meer terug. Maar het heeft wel mijn leven bepaald. Alles is verkeerd gegaan. Indië heeft mijn leven bepaald. Ik heb naar iets gezocht en ik heb het nooit gevonden. Geborgenheid, heb ik gezocht. Dat heb ik nooit gevonden “, aldus Roos Engelenburg.

Overleden in 2019

Roos Engelenburg is overleden op 22 augustus 2019. Ze is 87 jaar geworden. Op de uitvaartplechtigheid herinnerde haar zoon Harry Mertens zijn moeder Roos als een bijzondere en liefdevolle moeder, die altijd de last van het verlies van haar familie tijdens de bersiap met zich heeft gedragen.

Videoclip

Bij de uitvaart werd ook een videoclip vertoond van popzanger, DJ en Indië-vlogger Michiel Eduard, waarin hij een ode brengt aan de vermoorde familieleden van Roos. Deze zijn allen op beestachtige wijze vermoord tijdens de bersiap-periode. Roos is de enige die de bersiap overleefde omdat zij als jong meisje in Malang in een ziekenhuis werkte. De videoclip is hiernaast >> te bekijken.

As bijgezet op Nederlands Ereveld op Java

De urn met de as van Roos Engelenburg is bijgezet in het graf van haar moeder op Ereveld Kembang Kuning in Soerabaja. "Daarmee is de wens dat zij bij haar familie wilde zijn  uitgekomen. De cirkel is rond", vertelt haar zoon Harry Mertens. De bijzetting werd verricht door Robert van de Rijdt, directeur Indonesië van de Oorlogsgravenstichting (foto rechts).

Overzicht moorden familie Engelenburg

Archief van Tranen

Over de bersiap-periode heeft Pia Media in opdracht van Omroep MAX een documentair tweeluik gemaakt, dat op televisie is uitgezonden. U kunt de uitzendingen hier bekijken:

• Voor Deel 1 'Bevrijding zonder vrede' klik hier >>
• Voor Deel 2 'De onschuld vermoord' klik hier >>

Meer informatie over Archief van Tranen en de bersiap slachtoffers is hier >> te vinden