Cornelis van Loon

"Vlak voor haar overlijden op 9 april 2021 vonden we in een klein kistje een foto van mijn oma Nel van Eekeren met een onbekende man. Toen we de foto aan oma lieten zien, herkende ze, ondanks dat ze op het laatst heel slecht zag, de man direct: het was Kornelis (Cornelis) van Loon, die bij de Militaire Politie (de latere Marechaussee) zat. Het bleek een verlovingsfoto te zijn van haar met Kornelis, die in 1936 is gemaakt. Maar over die verloving had oma nooit iets verteld. Ze wilde dit geheim meenemen in haar graf", zo vertelt haar kleindochter Petri Koop.

Oma Nel was voor ze overleed nog wel in staat iets meer te vertellen. Het bleek een triest verhaal te zijn over haar oorlogservaringen en die van haar toenmalige verloofde Kornelis van Loon (Rechts: verlovingsfoto uit 1936 met Nel van Eekeren en Kornelis (Cornelis) van Loon). Oma Nel vertelde dat hij tijdens de bezetting door de Duitsers is opgepakt in Vlissingen en hem daarna nooit meer heeft teruggezien. Haar kleindochter Petri: “Ze wist niet te vertellen hoe en wat. Wel dat ze daar heel veel verdriet van heeft gehad.
Oma Nel zei altijd als de Tweede Wereldoorlog ter sprake kwam: ‘De oorlog heeft mijn jeugd kapot gemaakt".

Oma Nel van Eekeren
Nel van Eekeren woont nog bij haar ouders in Vlissingen als op 10 mei 1940 het Duitse leger Nederland aanvalt. Nel is dan 18 jaar. Tijdens de Duitse bezettting van Nederland moet Nel samen met haar ouders drie keer vluchten. Op de website Zeeuwse Ankers staat ondermeer beschreven waarom.

Bombardement Vlissingen

“In de vroege morgen van vrijdag 10 mei 1940 bombardeerden Duitse Heinckels het vliegveld bij Vlissingen (luchtfoto rechts). Het was oorlog. En het zou niet bij dit ene bombardement blijven. Twee dagen later kwam de volgende aanval. Nu waren ‘Het Eiland’, het havengebied en ook de binnenstad het doelwit, met als gevolg talloze doden en gewonden. De bewoners van Het Eiland en de binnenstad probeerden die zondag Vlissingen te ontvluchten. Enkele dagen later liet burgemeester Van Woelderen een proclamatie uitgaan waarbij de bevolking werd aangeraden Vlissingen zo snel mogelijk te verlaten. Duizenden mensen vluchtten – alles achterlatend – naar Middelburg, Koudekerke en andere Walcherse dorpen. Middelburg bleek als vluchtplaats niet zo’n goede keus, want een week na de eerste aanval op Vlissingen werd de Middelburgse binnenstad door de Duitse Luftwaffe volledig in puin geschoten”, aldus het artikel in Zeeuwse Ankers.

Op de vlucht

Nel en haar ouders vluchten naar Middelburg, maar dat werd ook gebombardeerd, waardoor ze er moesten onderduiken. Aan het eind van de oorlog werden door RAF-vliegtuigen van de Engelsen de zeedijken van Walcheren en Zuid-Beveland gebombardeerd, waardoor dit gebied onder water kwam te staan. Daarmee wilden de geallieerden de Duitse positie verzwakken. De wijk en het huis bij Middelburg waarin Nel en haar ouders zaten, kwamen onder water te staan. Voor de derde keer moesten ze vluchten: nu voor het water. 

Bombardement dijken Walcheren

Op 4 september 1944 is Antwerpen en haar vrijwel onbeschadigde haven heroverd door de geallieerden. Hun troepen bevrijdden begin oktober vervolgens Zeeuws-Vlaanderen.
Doordat aan de overkant van de Schelde op Walcheren en Zuid-Beveland het Duitse leger zich verschanst had, was het onmogelijk de voor de oorlogsvoering uiterst belangrijke aanvoerhaven van Antwerpen te gebruiken. De Duitsers hadden er grote bunkerstellingen met vérdragend geschut gebouwd. Om dit zware geschut buiten werking te stellen, bombardeerde de RAF Op 3 oktober 1944 om twee uur 's middags de zeedijk bij Westkapelle, nadat een dag tevoren de bevolking met pamfletten was gewaarschuwd. Er ontstond een gat van125 meter, waardoor het achterland onder water kwam te staan (luchtfoto boven). Bij het bombardement werd ook het dorp Westkapelle verwoest. Daarbij kwamen 158 mensen om het leven (bron: Wikipedia)

Kornelis van Loon
Naar wat er voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog met Kornelis van Loon, de verloofde van Nel van Eekeren, is gebeurd, is van 2020 tot 2022 onderzoek gedaan door Arie Klop uit Lelystad. De resultaten zijn vastgelegd in een uitgebreid verslag met als titel: ‘Een oorlogskind. Kornelis van Loon, geboren in de Eerste Wereldoorlog overleden in de Tweede Wereldoorlog’. Dit zijn de belangrijkste bevindingen uit het onderzoek:

Arrestatie

• Kornelis van Loon wordt op maandag 12 juni 1944 in Goes door de Wehrmacht gearresteerd op verdenking dat hij in het verzet zat. Na de arrestatie is hij naar Rotterdam gebracht en door de SD (Sicherheit Dienst) gevangengezet in het Huis van Bewaring aan de Noordsingel.
• Daarvan is een persoonskaart gevonden met aantekeningen van Kornelis (foto rechts)
• Op vrijdag 21 juli 1944 wordt Kornelis overgebracht naar Kamp Amersfoort.
  Daar is hij ingeschreven onder nummer 3168.
• Op woensdag 11 oktober 1944 wordt Kornelis samen met 1406 gevangenen op transport gesteld naar het concentratiekamp Neuengamme in Duitsland, waar ze op 14 oktober 1944 aankomen. Daaronder 601 Puttense mannen Putten, die bij een  razzia zijn opgepakt. Veel Puttenaren worden daarna gedeporteerd naar het buitenkamp Ladelund, waar ze tankgrachten moeten graven. Velen sterven er in korte tijd.  
• In Neuengamme is Kornelis van Loon ingeschreven met nummer 56308.
  Hij wordt vanuit dit hoofdkamp met 600 andere gevangenen naar het buitenkamp Hamburg-Finkenwerder gestuurd. Daar wordt hij ingezet als dwangarbeider op de scheepswerf Deutsche Werft (foto rechts).
• Op de werf moet hij puinruimen van de vernielde installaties als gevolg van geallieerde bombardementen. Het Hamburgse havengebied was een belangrijk doelwit voor de geallieerden.

31 december 1944

• Op oudejaarsdag 31 december 1944 worden bij een zwaar luchtbombardement van de geallieerden op de Deutsche Werft grote vernielingen aangericht (foto rechts). Er komen naar schatting 100 dwangarbeiders om het leven, en raakt eenzelfde aantal gewond. 24 gevangenen worden als vermist opgegeven.
• Later, in maart 1945, komen nog eens 180 gevangenen om bij bombardementen.

Overlijdensakte gevonden

• Op de website ‘Brabantse gesneuvelden’ wordt vermeld dat Kornelis aan ontberingen is overleden.
• De database van burgerslachtoffers in Nieuwdorp vermeldt dat hij omgekomen is ten gevolge van het bombardement op (zondag) 31 december 1944.
• Er is een overlijdensakte van het kamp Hamburg-Neuengamme gevonden, waarin dit bevestigd wordt. Daarin staat:
  "De Politiebeambte Kornelis van Loon,
  geboren op 30 april 1917,
  wonende te Middelburg,
  is op 31 december 1944 om 14 uur 30 gestorven in Hamburg, Deutsche Werft , Arbeidskamp”.
• Of zijn lichaam een graf heeft gekregen is niet bekend, ook niet bij de Oorlogsgravenstichting.

De familie in Nederland

De familie in Nederland, dus ook zijn verloofde Nel, heeft pas in september 1945 kennisgenomen van het overlijden van Kornelis van Loon.
Daarvan getuigt een overlijdensadvertentie in de krant van 13 september 1945 namens de familie Van Loon en P.C. (Nel) van Eekeren, de verloofde van Kornelis.
In de advertentie wordt abusievelijk de datum van zijn overlijden omgedraaid: 13 in plaats van 31 december 1944.

Na de oorlog

Kleindochter Petri vertelt dat haar oma Nel na de oorlog een nieuwe man gevonden heeft:
”Mijn oma is in 1947 getrouwd. Haar echtgenoot, mijn opa dus, was ook marechaussee”...
Een marechaussee, net als Kornelis van Loon, de eerdere verloofde van Nel, die in de oorlog als dwangarbeider in Duitsland bij het bombardement in Hamburg de dood vond.