Dr. Chris Soumokil

Dr. Chris Soumokil was van1950 tot 1966 president van de Republiek der Zuid-Molukken. Hij werd op bevel van president Soeharto van Indonesië na een gevangenschap van drie jaar geëxecuteerd. Zijn weduwe Josina Soumokil-Taniwel woont sindsdien in Nederland. De Indonesische regering heeft haar tot op de dag van vandaag niet willen vertellen, waar haar man begraven is.

Voor de Tweede Wereldoorlog

Soumokil (foto rechts) ging in het toenmalige  Nederlands-Indië naar school in Soerabaja en Semarang school, voordat hij naar Nederland ging voor het afronden van zijn middelbare school. Daarna studeerde hij rechten aan de Rijksuniversiteit Leiden. Hij sloot zijn studie in 1934 af met een promotie op zijn proefschrift 'De deskundige in de Nederlandsch-Indische jurisprudentie - studie van materieel strafrecht'. In januari 1935 ging hij met de mailboot Dempo van Rotterdam naar Java, waar hij in 1939 substituut officier van justitie werd.

Jappenkampen

Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog moest hij vanwege zijn Nederlandse nationaliteit in militaire dienst. In 1942 begon de Japanse bezetting van Nederlands-Indië. Soumokil werd door de Japanners gevangengenomen en naar Jappenkampen in Birma en Siam (Thailand) gedeporteerd.

Militaire rechtbank

Na de Tweede Wereldoorlog werkte Soumokil voor het Nederlands gezag bij een militaire rechtbank die oorlogsmisdaden in Nederlands-Indië behandelde. Daarna was hij in Makassar werkzaam als procureur-generaal en minister van Justitie van de Indonesische (deel)staat Oost-Indonesië (Negara Indonesia Timur; NIT) waar de Zuid-Molukken een onderdeel van vormden.
Na de souveinitijdsoverdracht op 27 december 1949 was de onafhankelijkheid van Indonesië een feit. Het land werd de Republiek Verenigde Staten van Indonesië (Repubik Indonesia Serikat), dat uit een aantal deelstaten bestond. Soekarno werd persident. In april 1950 stuurde de centrale regering van de Republiek, die op Java zetelde,  troepen naar Celebes (Sulawesi). De bedoeling was op termijn een einde te maken aan de deelstaat Oost-Indonesië.

Militaire coup

In samenwerking met deelstaat-president Sukawati en kapitein Andi Aziz (ex-KNIL) beraamde Soumokil een militaire coup om te voorkomen dat de troepen aan land zouden gaan. Ook was er een plan voor de proclamatie van een onafhankelijke staat Oost-Indonesië. De coup mislukte en Soumokil week uit naar Ambon. Op 25 april 1950 werd de onafhankelijke Republiek der Zuid-Molukken uitgeroepen, waarvan Soumokil op 3 mei 1950 president werd.
Als reactie op de proclamatie werd het eiland Buru en een deel van het eiland Ceram door het Indonesische leger bezet en kreeg het eiland Ambon te maken met een blokkade door de Indonesische marine. Op 28 september 1950 werd Ambon ingenomen. De Zuid-Molukse regering week begin december 1950 uit naar het nabijgelegen eiland Ceram om van daar uit, onder leiding van Soumokil, de strijd tegen de Republiek Indonesië in de vorm van een guerrilla-oorlog voort te zetten.

Gevangen genomen en terdood veroordeeld

Op 2 december 1963 slaagden Indonesische militairen erin om Soumokil op Ceram gevangen te nemen, waarna de  guerrillastrijd snel ten einde liep. 
Soumokil werd in april 1964 door een militaire rechtbank in Java ter dood veroordeeld, maar pas nadat generaal Soeharto in Indonesië in 1965 aan de macht was gekomen zou het vonnis worden voltrokken.

Geen gratie

Alle verzoeken door de Nederlandse regering aan Soeharto om gratie te verlenen waren tevergeefs: op 12 april 1966, een dag na Pasen, werd Soumokil in de vroege ochtend op het eiland Pulau Ubi Besar geëxecuteerd door een vuurpeloton (foto rechts).
Waar Soumokil werd begraven is door de Indonesische regering nooit bekendgemaakt. 

   
Bron tekst: Wikipedia