Gerrit Verbeek

Het oorlogsverhaal van de 97-jarige Gerrit Verbeek, die in de Tweede Wereldoorlog in het verzet zat.

De laatste verzetstrijders

Gerrit Verbeek (foto rechts) komt aan het woord in de televisie-special 'De Laatste Verzetsstrijders' van Andere Tijden (NTR/VPRO). Daarin vertelt hij ondermeer wat er in de oorlog tijdens een bezoek aan zijn ouderlijk huis gebeurde, toen hij op het station de Joodse Sam van Straten tegen het lijf liep: "Met zijn biezen koffertje". Hij wordt weggebracht naar Westerbork door de veldwachter, die notabene een ouderling in de kerk was. "Hoe kun je het doen? Hoe kun je het doen?" zei ik tegen hem", aldus Gerrit.

Groot gevoel voor rechtvaardigheid

Een koe en een veldje bieten. Daar moet het ouderlijk gezin van Gerrit Verbeek (foto rechts) van rondkomen in zijn jeugd. Na een opleiding tot metaalbewerker gaat Gerrit naar de politieschool, zodat er thuis een mond minder te voeden is. Ondanks de armoede hebben zijn ouders hem een groot gevoel voor rechtvaardigheid bijgebracht.

Als marechaussee grensbewaken in 1938

Zeer verontwaardigd is Gerrit dan ook, als hij als marechaussee in 1938 de Nederlandse grens moet bewaken, met de impliciete – ‘laffe’– opdracht Joodse vluchtelingen terug naar Duitsland te sturen. Op Kristallnacht helpt hij een gezin dat hun brandende huis moet achterlaten de grens over naar Enschede.

Geen hand en spandiensten aan Duitsers

In het najaar van 1940 wordt Gerrit gestationeerd in Borne. Maar hand- en spandiensten verlenen voor de Duitsers, dat kan hij niet. Op 29 augustus 1941, “barst maar allemaal”, levert hij zijn ontslagbrief in. Meteen krijgt hij een baan aangeboden op het toenmalige gemeentehuis van Borne (foto rechts) waar twee ambtenaren al volop actief zijn in het verzet.

In het verzet

Van het een komt het ander. In de loop van de oorlog raakt Gerrit betrokken bij het gewapende verzet. Hij heeft zijn dienstpistool nooit ingeleverd – “het heeft een paar keer mijn leven gered”. Als lid van de Knokploeg Zenderen overvalt hij distributiekantoren en politiebureaus, vervoert illegaal drukwerk en blaast spoorwegovergangen op. Soms schiet hij zich letterlijk een weg naar buiten. Hij verliest talloze kameraden.

Nachtmerries

Bitter is hij na de bevrijding. Collega’s die geen ontslag hadden genomen werken hem tegen bij zijn terugkeer bij de politie. Over de oorlog spreekt hij zelden. Nog steeds heeft hij nachtmerries. Echtgenote Anneke: “Op 4 mei zegt hij: ik wil niks zien hoor, alleen de minuut stilte. En als hij dan verdrietig wordt dan zet ik de televisie uit en spelen we een potje scrabble.”

TV-special De Laatste Verzetsstrijders.

De televisie-special van Andere Tijden waarin Gerrit Verbeek en ook andere verzetsstrijders aan het woord komen, is hiernaast te zien (Afspelen: klik op de foto rechts). In het programma komen de laatste nog levende verzetsstrijders uit de Tweede Wereldoorlog aan het woord. Ze waren koerier, hielpen onderduikers, pleegden overvallen. Ze vertellen over de vanzelfsprekendheid waarmee ze met gevaar voor eigen leven stelling namen tegen de bezetter. Maar ook over verlies, twijfels en angsten. En na de oorlog moest iedereen gewoon weer verder, voor zover dat nog kon.