Jan Stoffer Alberts
Jan Stoffer Alberts was communist en lid van de CPN. In september 1941 werd hij opgepakt door de nazi's en kwam hij terecht in Kamp Amersfoort en in een aantal concentratiekampen in Duitsland. Aan het eind van de oorlog was hij als gevangene aan boord van een van de Duitse schepen die op 3 mei 1945 werden gebombardeerd door Engelse vliegtuigen in de Lübeckerbocht. Jan Alberts is nooit meer teruggevonden.
Jan Stoffer Alberts (foto rechts), in 1904 geboren in het Drentse Yde (gemeente Vries) en zijn twee broers Fedde (1901 - 1973) en Hilbrand (1897 - 1984) waren al voor de oorlog betrokken bij de Communistische Partij Nederland (CPN). Jan Stoffer was actief in de politiek en was lijsttrekker voor die partij bij de Provinciale Staten verkiezingen in april 1935. De CPN kreeg te weinig stemmen voor een zetel.
Twee maanden later waren er gemeenteraadsverkiezingen en opnieuw was Jan Stoffer lijsttrekker, nu namens de CPN in Vries. Ook nu vergaarde de partij te weinig stemmen voor een zetel, ook al scheelde het weinig.
Februaristaking
Na de Duitse bezetting van Nederland werd de CPN door de nazi's al snel illegaal verklaard.
Als reactie op de door de CPN georganiseerde Februaristaking op 25 en 26 februari 1941 om te protesteren tegen de eerste razzia's in Amsterdam, waarbij honderden Joodse mannen opgepakt werden, nam de bezetter harde maatregelen tegen de organisatoren en de deelnemers.
Drenthe
In Drenthe werd de leider van de CPN afdeling Assen, Geert Wolter Zuidhof, gearresteerd. Daarop volgden in april 1941 nog een aantal arrestaties. Jan Stoffer Alberts kon door de hulp van partijgenoten uit handen van de bezetter blijven.
Door arrestaties in de zomer van 1941 van de meeste kopstukken van de CPN in Drenthe, bleef Jan Stoffer nagenoeg als enige over. De organisatie van het verzet kwam zo in zijn handen.
In september 1941 lukte het de Duitsers toch Jan Stoffer op te pakken. Hij werd naar het Groninger Huis van Bewaring gebracht en meerdere malen verhoord.
Concentratiekampen
Via het doorgangskamp Amersfoort kwam Jan Stoffer Alberts in kamp Buchenwald terecht (foto rechts). Daar werd hij herenigd met zijn twee broers Fedde en Hilbrand, die al eerder gearresteerd waren en afgevoerd bleken naar Buchenwald.
Eind juli 1943 meldde Jan Stoffer zich met ernstige klachten bij het ziekenhuis in kamp Buchenwald. Na onderzoek bleek dat hij een liesbreuk had waaraan hij geopereerd moest worden. Dat gebeurde en de operatie slaagde...
Van Neuengamme naar Lübeck
Daarna is Jan Stoffer nog gevangene geweest in de concentratiekampen Natzweiler en Dachau.
Helemaal aan het eind van de oorlog zit hij opgesloten in concentratiekamp Neuengamme (foto rechts). Daar is hij maar kort geweest, omdat het kamp in allerhaast nog door de nazi's ontruimd werd.
Op de website van Traces of War wordt beschreven wat er toen gebeurde:
"Op 19 april 1945 waren de Britten het hoofdkamp Neuengamme zo dicht genaderd dat de nazi`s ook deze locatie moesten ontruimen. De transporten van 9.000 à 10.000 gevangenen, van Neuengamme naar Lübeck, deels per goederentrein deels te voet, begonnen vanaf de derde week van april. De gevangenen die door uitputting of ziekte onderweg niet meer mee konden, werden genadeloos door de begeleidende SS`ers en kampbewakers met een nekschot afgemaakt".
Geplaatst op vrachtschepen
"Onder erbarmelijke omstandigheden, zonder sanitaire voorzieningen en verstoken van eten en drinken, werden de overgebleven gevangenen geplaatst op de vrachtschepen (foto rechts) Thielbek (2.600 gevangenen), Athen (2.300 gevangenen), Otterbek en Elmenhorst en in goederenwagons op de kade. Vele gevangenen stierven door ondervoeding, uitdroging en ziektes zoals tyfus en dysenterie.
Vanaf 26 april werden duizenden gevangenen overgebracht naar de oceaanstomer Cap Arcona die samen met de kleinere vrachtschepen Thielbek en Athen voor anker ging in de Lübecker Bocht. De oceaanstomer Deutschland lag in hetzelfde gebied te wachten op gevangenen uit Sachsenhausen".
Drijvende concentratiekampen
Op 1 mei 1945 stond de 11de Britse tankdivisie vlak voor de stad Lübeck. Intussen liep de Lübecker Bocht vol met allerlei typen Duitse oorlogsschepen. Op 3 mei lagen de Cap Arcona, de Thielbek en de Deutschland tussen de vele militaire schepen in en waren ze niet herkenbaar als drijvende concentratiekampen.
Diezelfde morgen werden de Britten door een vertegenwoordiger van het Rode Kruis ingelicht over de aanwezigheid van de gevangenen aan boord van enkele schepen. Dit was enkele dagen eerder ook al aan hen gemeld door Rode Kruismedewerkers. De Britten gingen er echter vanuit dat er zich Duitse militairen aan boord van de schepen bevonden die wilden ontkomen naar Denemarken of Noorwegen om vandaar de oorlog voort te zetten en ze gaven daarom opdracht de schepen aan te vallen.
Vier aanvalsgolven
"In vier aanvalsgolven werden in de middag van 3 mei 1945 de Cap Arcona (foto rechts), de Thielbek en de Deutschland vanuit de lucht met raketten bestookt door Britse Typhoons. De meeste SS`ers waren ongeveer een uur van te voren van de schepen gehaald. De Cap Arcona veranderde in een vlammenzee. Het vele hout dat in de luxe afwerking van de verblijven gebruikt was, was een gemakkelijke prooi voor het vuur. De brandweerinstallaties aan boord bleken onbruikbaar te zijn gemaakt en ook de reddingsboten konden door het vuur niet gebruikt worden. De getroffen Thielbek maakte snel slagzij en zonk. De meeste gevangenen die in zee terechtkwamen verdronken omdat ze niet over zwemvesten en reddingsvlotten beschikten. De weinigen die het strand konden bereiken werden door Duitse soldaten beschoten".
Jan Stoffer Alberts
Jan Stoffer Alberts was een van de gevangenen die op een van deze drijvende concentratiekampen werd ingescheept. Duizenden gevangenen kwamen om het leven, waaronder Jan Stoffer Alberts. Zijn lichaam is nooit gevonden.
Boek
Over het communistisch verzet in Drenthe is een boek verschenen met als titel 'Communistisch verzet in Drenthe 1935-1945' geschreven door Wim Ensing. Het is uitgegeven door Uitgeverij Van Gorcum in Assen en bij de boekhandel verkrijgbaar.