Jozef van der Star

Jozef van der Star is geboren in Malang op Java. Hij woont tijdens de Japanse bezetting van 1942 tot 1945 bij een tante in de plaats Sidoarjo bij Soerabaja. Zo overleeft hij de Tweede Wereldoorlog. In het huis van zijn tante maakt hij na de Japanse capitulatie ook de bersiap-opstand mee van de pemoeda's, de Indonesische strijdgroepen.

Het huis waar Van der Star verbleef, stond in Sidoardjo bij de aloen-aloen, het grote parkachtige plein voor de moskee. Daar wordt hij begin oktober 1945 door de pemoeda’s opgepakt en samen met andere gevangenen in het huis van zijn tante opgesloten.

Executie

Aan de andere kant van de aloen-aloen (foto rechts) lag de residentie van de regent van Sidoarjo. Nu is het ’t gemeenthuis van de stad.Op de aloen-aloen werd op 14 oktober 1945 de zoon van de regent ge-executeerd door Sabaroedin, de leider van de pemoeda’s in Sidoardjo. Hij beschuldigde hem van Nederlandse sympathiën, en daarom werd hij terechtgesteld ten aanschouwe van de plaatselijk bevolking.
Toen de Nederlandse overheid het gezag weer terug had, werd in een proces-verbaal de executie beschreven in een verklaring van de heer Koesen.

Verklaring van dhr. Koesen, opgetekend door de Opsporings Dienst Overlevenden op 21 oktober 1947:
"Op 11 oktober 1945 zag ik dat Raden Soerjoatmodjo, zoon van den Regent wegens zijn pro-Nederlandse gevoelens door de P.P.R.I. (opstandelingen leger) werd gearresteerd en in de Societeit van Sidoardjo gevangen gezet. Twee dagen later werd hij op een vrachtauto door de stad Sidoardjo rondgereden en werd bekend gemaakt dat hij zou worden geëxecuteerd. De executie had de volgende middag om 4 uur plaats op de aloen aloen.
Raden Soerjoatmodjo werd tussen 2 palen gebonden, waarna Sabaroedin met zijn revolver 3 schoten op het slachtoffer loste. Aangezien de Raden niet dadelijk dood was, maakte een van Sabaroedins ondergeschikten, hem af met een houw van een Samurai-zwaard dwars over de borst".

Trauma

Jozef van der Star, dan een jongen van 13 jaar, is net als de heer Koesen ooggetuige van deze executie. 
Op latere leeftijd, terug in Nederland, gaat het steeds slechter met Van der Star. Hij heeft een trauma ontwikkeld over de bersiap-tijd en de moorden in Sidoardjo, waardoor hij niet meer kan functioneren.
Met hulp van de Stichting Pelita krijgt hij psychotherapie om zijn trauma te kunnen verwerken. Dat helpt. Hij spreekt zelf van een nieuw leven dat hij sindsdien heeft kunnen leiden.
Jozef van der Star is inmiddels overleden. Hij werd 85 jaar. We herdenken hem met eerbied en respect.
 

De video met het oorlogsverhaal van Jozef van der Star is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het vfonds (Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veternanenzorg) in het kader van het project 'De laatste ooggetuigenissen van (de gevolgen van) de Tweede Wereldoorlog' van de Stichting Oorlogsverhalen.