Marchien Kuipers

Het oorlogsverhaal van Marchien Kuipers geschreven door haar nicht Ardy Kuipers. Marchien zat tijdens de Tweede Wereldoorlog in het Nederlands verzet, waar zij koerierster was. In 1943 was zij ooggetuige van de Duitse razzia in Amsterdam, waarbij veel Joden werden opgepakt.

Het oorlogsverhaal van Marchien Kuipers (foto rechts) is geschreven door haar nicht Ardy Kuipers. Machien zat tijdens de Tweede Wereldoorlog in het Nederlands verzet, waar zij koerierster was. In 1943 was zij ooggetuige van de Duitse razzia in Amsterdam, waarbij veel Joden werden opgepakt. Ardy Kuipers vertelt hoe zij erop kwam het verhaal van haar tante Marchien vast te leggen:
“Marchien Fokker-Kuipers (1921-2002) was mijn tante. De zus van mijn vader Dries Kuipers die in het naoorlogse Scheveningen vlakbij ons woonde en die ik daardoor heel goed gekend heb. Dries Kuipers en mijn moeder Marietje van Proosdij (over wie ik eerder schreef in Oorlogsverhalen), tante Marchien Kuipers, oom Dirk Fokker en vader Willem Kuipers waren actief in het verzetswerk/ de illegaliteit.
Marchien heeft veel verhalen nagelaten die ze begin jaren ’90 voor haar kinderen op cassettebandjes heeft ingesproken. Ze was daar zelf heel bescheiden over en wilde het eigenlijk met niemand anders dan de directe familie delen. Ze zou zeker niet gewild hebben dat al die gesproken verhalen openbaar zouden worden. Maar ik heb gemeend dat ze té belangrijk zijn om in de vergetelheid te raken en om die reden heb ik ze met toestemming van mijn nichten toch beschikbaar gemaakt. Daarbij heb ik voor de leesbaarheid en uit respect voor Marchien de ik-vorm soms vervangen door beschrijvende tekst".

Ooggetuigeverslag

"Ten behoeve van de website Oorlogsverhalen.com heb ik de verhalen die betrekking hebben op de mobilisatie en de oorlog hieronder beschreven.Het resultaat is een ooggetuige verslag van het leven in de Tweede Wereldoorlog. Soms ook het “gewone” dagelijkse leven, maar gezien door de ogen van een jonge vrouw die genoeg moed had om ook verzetswerk te doen. Schokkend en soms grappig. Ernstig en gevaarlijk. De indeling in paragrafen is een keuze van mij.
Af en toe heb ik een kleine eigen toevoeging gedaan, voor een beter begrip, ook voor de jongere generatie. Dat ziet er zo uit: (AK: toegevoegde tekst) en soms heb ik toegevoegd (lacht) of (lachend) omdat die lach zo kenmerkend was voor haar, voor haar leuke manier van vertellen, voor haar soms ontroerende bescheidenheid en voor de intensiteit waarmee ze de bandjes heeft gemaakt.
Voor mij was mijn tante Marchien een zeer dierbaar persoon en ik heb met liefde en plezier al deze verhalen opnieuw beluisterd en vormgegeven”, aldus Ardy Kuipers (foto rechts).

Enkele citaten

Marchien was een van de koeriersters die het vervolgtraject van de verkenners voor haar rekening nam. Ze haalde de post op in Amsterdam Zuid en dan fietste ze elke week een paar dagen richting Haarlem, naar Heemstede, Nieuw-Vennep of Vrouwenpolder en een paar dagen in de week richting het zuiden naar Nieuwersluis of Utrecht. Zes of zeven dagen per week.
Op een contactadres kwam ze dan een andere koerierster tegen; de post werd gewisseld en dan gingen ze beiden weer terug.De eerste tijd dat Marchien post vervoerde verstopte zij de post in haar muts. Ze had daarvoor een ingewikkelde muts gemaakt met een binnenvak, maar op een zeker moment was dat onvoldoende geworden.
Toen werd het een dubbele canvas fietstas (foto rechts) met altijd een paar melkflessen daarin, want dan kon ze altijd zeggen dat ze ‘op melk uit’ was. Het gedeelte van de tas wat op de bagagedrager lag was dubbel en daarin had zij een vak gemaakt waar ze post in kon schuiven.Maar geleidelijk aan paste ook dat niet meer en toen werden er over de echte brieven heen enveloppen gemaakt met een gefingeerd adres.

Juli 1943: deportatie voor de deur
Voor de deur in de Ter Gouwstraat in Amsterdamwas een groot leeg terrein grenzend aan de Polderweg met gedeeltelijk een hek eromheen. In juli 1943 werden de hekken plotseling gesloten en er kwam een grote hoeveelheid Groene Politie staan.

 
^{Foto: razzia Amsterdam Polderweg 1943}

Marchien Kuipers: “Die lui met bruine manchetten en bruine laarzen, dat waren de ergste".
Ze kwamen daar in het begin van de avond op het terrein staan. Het was zomer, dus langer licht en vervolgens werden daar allemaal Joodse mensen opgebracht met pak en zak en vrouwen en kinderen en baby’s en alles … oh, ik kan nog huilen als ik eraan terugdenk. En die hekken werden gesloten”.
Marchien vervolgt: “Eén van de gewone politiemensen, die wel eens bij ons kwam, nam van iemand een baby over, want ach, hij had zo’n meelij. Hij droeg dat kind en toen kwam er zo’n Groene, zo’n ... zo’n vuilak op hem af en die riep: ‘terug dat kind!! anders dan ga jij ook mee’. Wat vreselijk was dat".

Akelig

"En er was een katheder gemaakt waar af en toe iemand op klom om hun Joodse gebeden te zeggen, … het was vreselijk. Huilende kinderen, huilende mensen. Aan de andere kant van het hek stond een man als een waanzinnige te trekken, want die was zelf geen Jood en z’n vrouw zat achter het hek en hij wou er ook in en ooooh ... ik ben er heel erg lang, heel lang zo akelig van geweest.
We hebben een heel erg slechte nacht gehad. Ik geloof dat er die nacht 3000 mensen voor ons huis hebben gestaan”, zo vertelt Marchien.

Beschoten door vliegtuigen

Marchien: “Vlakbij de brug over het Merwedekanaal (foto boven) (AK: pas later heette dat het Amsterdam-Rijnkanaal) heb ik nog eens meegemaakt dat ik beschoten werd door vliegtuigen! Verschrikkelijk! Ik daar met die fiets en kwam uit Nieuwersluis langs het kanaal en dan op weg langs de boerderij van Kroon, toen er ineens twee of drie vliegtuigen kwamen, laag …heel laag over de weg scherend en die zetten de mitrailleurs op die weg. En er waren nog twee fietsers... nou ik weet wel, we smeten die fietsen neer en we renden van de ene kant van die Kanaaldijk naar de andere".

"Ze hadden het op schepen gemunt, neem ik aan hoor, maar wij zaten in de vuurlinie en dan kwamen die kogels dicht bij je neer en als ze dan waren overgevlogen in een bepaalde richting dan renden we weer naar de andere kant en dan kropen we weer in de onderkant en dan schoten ze weer van die kant af", aldus Marchien Kuipers.

Het hele verhaal

Het hele verhaal van Marchien Kuipers is te lezen door op onderstaande oranje button te klikken.