Marius van der Velden en Irmgard Wille

Het oorlogsverhaal van Marius van der Velden en Irmgard Wille, opgetekend door hun dochter Renate van der Velden (62 jaar). Het speelt zich af in Duitsland bij het bombardement op Dresden, Oostenrijk, Engeland en Nederland.

Moeder Irmgard

"Mijn moeder, Irmgard Wille (links op de foto boven), was illustratrice van kinderboeken en heeft prachtige aquarellen gemaakt voor de sprookjes van Hans Christiaan Andersen en de gebroeders Grimm. Ook portetteerde ze veel in Eindhoven en omstreken.  Een jaar of 7 geleden stond ze nog in de krant met haar werken. Ze is op 30 juni 2018 overleden, een week na haar verjaardag op 95-jarige leeftijd", aldus Renate van der Velden.

Vader Marius

"Mijn vader, Marius van der Velden (rechts op de foto boven) kwam uit Rotterdam, werkte later bij Philips op de reclame-afdeling onder Sies Numann. Hij was tolk in meerdere talen en schreef veel jubileumspeeches voor diverse hoge pieten bij Philips. Mijn moeder kreeg ook opdracht om o.a Numann en ingenieur Otten te tekenen. Ze tekende ook voor de Philipscourant. Mijn vader kreeg, toen ik 4 jaar oud was, zware epilepsie en overleed op 11 februari 1977 aan een hersentumor. Ik was toen 14 jaar oud".

Het oorlogsverhaal

"Graag wil ik het bijzondere oorlogsverhaal van mijn ouders delen:
De familie Wille woont in Dresden. Het bestaat uit vader Richard (1e links op de foto) moeder Elizabeth (2e van links) met hun 2 dochters: Didi van 15 jaar (3e van links) en (mijn latere moeder) Irmgard van 21 jaar (4e van links). Irmgard studeert aan de kunstacademie in Dresden en had privéles tot haar leermeester, de kunstschilder Karl Truppe, tijdens de oorlog naar Oostenrijk is uitgeweken, waar hij aan de Wœrtersee is gaan wonen".

Eerste violist

Renate vervolgt: "Richard Wille, de vader van mijn moeder Irmgard, was jarenlang eerste violist van het Leipziger Gewandhausorchester. Helaas krijgt hij vergroeiingen aan beide pinken en moet zijn viool aan de wilgen hangen. Zijn gefortuneerde moeder koopt voor hem vervolgens een prachtige boekhandel in Dresden, genaamd 'Von Zahn und Jaensch'. De boekhandel heeft meerdere etages en mahoniehouten balustrades. In het midden staat staat het bureau van mijn opa Richard. De boekhandel was de oudste en grootste in Dresden". (Op de foto een gedeelte van een uitgave van Dresdener boekhandel ' Von Zahn und Jaensch' uit 1902)
"De voormalige koning August von Sachsen, komt er om de zoveel tijd boeken kopen. Mijn opa trok dan een "Frock" aan, een zwart pak met splitsen aan de achterkant. Alle mensen moesten dan het pand verlaten, waarna de koning met zijn tekkeltje antiquariatische boeken kocht.
Als het voor joodse musici niet meer mogelijk is in het orkest te spelen, zorgt mijn grootvader Richard Wille ervoor dat 2 joden uit het orkest met nog 4 anderen onderdak krijgen in de kelder van zijn huis in Dresden", aldus Renate van der Velden.
Dan volgt het bombardement op Dresden.

Bombardement op Dresden

^{Het grote geallieerde bombardement op Dresden vond plaats in de nacht van 13 op 14 februari 1945, waarna de volgende ochtend nog een luchtaanval volgde. De Duitse stad Dresden, de beroemde barokstad en oude hoofdstad van het keurvorstendom Saksen, was tot dan toe al enkele keren getroffen ten koste van honderden levens. Bij de februari-aanvallen vielen bij het bombardement en de vuurstorm circa 25.000 doden en werd het overgrote deel van de historische binnenstad verwoest. Bron: Wikipedia}

Hoe verging het de familie Wille tijdens het bombardement op Dresden, waar ze woonden?
Kleindochter Renate van der Velden vertelt: "Dresden had veel kunst-en historische gebouwen. Het werd daarom wel het 'Florence aan de Elbe' genoemd. De meeste gebouwen worden weggevaagd".

Bom op hun huis

"s Avonds op 13 februari 1945 gaat het eerste luchtalarm af. Weer ronkende bommenwerpers, die hun dodelijke lading gaan afwerpen. De familie vlucht direct de kelder in van hun huis. De ramen zijn dan al kapot gesprongen. Omdat Didi griep heeft, besluit haar moeder (mijn oma) om haar naar vrienden in de buurt te brengen".
"De volgende dag rond 14.00 klinkt weer het luchtalarm. Er valt ook een bom het huis van de familie Wille. 
Ze kunnen ternauwernood de kelder ontvluchten. Met meerdere mensen lukt het ze de deur open te duwen. In een groot deel van de stad woedt een vuurstorm, als gevolg van onophoudelijke bommenregen", aldus Renate.

Vluchten uit de stad

"Ondanks de vuurzee lukt het ze de stad te onvluchten. Omhoog een heuvel op. Samen met de ondergedoken joden, maar zonder Didi, die bij vrienden was ondergebracht. Bovenop de heuvel brengen ze in de kou de nacht door. De volgende avond is er een derde bomaanval op de stad. De ochtend erna is er geen zonsopgang meer te zien: de grotendeel verwoeste stad is gehuld in dikke rook en mist". (Foto rechts: Dresden na de bombardementen)

Op zoek naar Didi

"Ze besluiten toch op zoek te gaan naar Didi (de zus van mijn moeder). Ze lopen tussen de brandende en smeulende puinhopen van Dresden. Overal liggen lijken. Heel veel inwoners hebben de dood gevonden.
En ineens doemt uit de rookwolken Didi op. Ze staat op de hoek van een straat. Ze heeft het bombardement overleefd. De vrienden waar ze logeerde niet." 
"Het herenigd gezin Wille heeft alleen nog maar een koffer met wat laatste spullen. Hun huis en ook de boekhandel van mijn opa Wille zijn verwoest".

Naar Oostenrijk

"Enige tijd later, na een kilometers lange tocht, vindt de familie Wille buiten de verwoeste stad een station. Ze willen de trein nemen naar Oostenrijk, naar de privéleraar van mijn moeder, die daar aan de Wörthersee (afbeelding rechts) woont.  Maar op het perron staan Engelse soldaten. Omdat mijn moeder Irmgard accentvrij Engels spreekt, kunnen ze de reden van hun tocht uitleggen en mogen ze van de Engelsen doorreizen naar Maria Wörth in Oostenrijk. Daar vinden ze voorlopig onderdak in het klooster Viktring. Uiteindelijk krijgen ze van de Engelsen een bouwpakket om een houten huisje te bouwen. Mijn moeder Irmgard en haar vader (mijn opa) bouwen zo een houten huisje aan de rand van het meer", aldus Renate vban der Velden. 

Portret-tekeningen

"Mijn moeder Irmgard gaat op pad en maakt portretten van bewoners en Engelse soldaten. Op een dag staan Irmgard en Didi te liften om naar huis te kunnen gaan als er een limousine met mannen stopt. Ze mogen meerijden en achterin zitten. De chauffeur vraagt wanneer ze moeten stoppen. Mijn moeder Irmgard antwoordt: "Ik geef wel een gil". Waarop één van de mannen lachend antwoordt: ''Ich liebe keine schreiende Weiber." Irmgard vertelt in de auto dat ze betaalde portret-opdrachten zoekt. Want daarvan leeft zij en haar familie.
De man in de auto die tegen mijn moeder zei niet van gillende vrouwen te houden, blijkt een Nederlander te zijn. Hij heet Marius van der Velden. Hij vraagt mijn moeder meteen of ze hem wil tekenen. Ze maken een afspraak in kasteel Reifnitz in Maria Wörth (foto rechts), waar Marius werkt en verblijft. Hij verricht werkzaamheden voor een internationale commissie van de UNRA, en is in het kasteel ondergebracht", zo vertelt Renate van der Velden.

Op slag verliefd

Renate vervolgt: " Wanneer zij hem tekent in het kasteel met uitzicht op het meer, worden ze op slag verliefd op elkaar.
Maar de 14 jaar oudere Marius (foto rechts) is getrouwd met Gertie, een Duitse vrouw, die in Eindhoven woont... In Oostenrijk blijven Marius en Irmgard elkaar ontmoeten. Vaak bij internationale muziekavonden, waar haar vader Richard Wille viool speelt en zijn vrouw piano".

Marius terug naar Nederland

"Maar", vervolgt Renate, "Marius is plichtsgetrouw en als zijn werk in Oostenrijk erop zit, gaat hij terug naar zijn vrouw Gertie in Eindhoven en neemt afscheid van Irmgard en haar familie. Thuisgekomen doet zijn vrouw Gertie de deur open. Ze is zichtbaar zwanger. Ze blijkt een relatie gehad te hebben met een Canadees. Het kindje is een meisje. Ze krijgt de naam Karin en de achternaam Van der Velden: die van Marius. Samen met zijn vrouw Gertie voeden ze het kind op". 

Irmgard trouwt

Renate vertelt verder: "Irmgard leert ook een Canadees kennen: George Lonn. Ze trouwt met hem in Londen, waar ze 2 jaar wonen. George Lonn is galeriehouder en tekent zelf ook.
Irmgard krijgt de opdracht om Winston Churchill te tekenen (afbeelding rechts). Ze geeft Chuchill en zijn vrouw zelfs een hand. Bizar dat hij er mede voor gezorgd heeft, dat haar geboortestad Dresden door de bombardementen in 1945 vernield is..."
"Ze krijgt nog meer portret-opdrachten: Generaal Montgomery, polticus Anthony Eden en schrijver Bernard Shaw. Maar haar echtgenoot George signeert haar portretten met zijn naam!", vertelt Renate nog altijd verontwaardigd.

Scheiding

Renate vervolgt: "George wil naar Canada, zijn geboorteland,  emigreren. Ze verkopen het huis in London, maar Irmgard twijfelt of ze wel mee zal gaan. Ze kan er weken niet van kan slapen. In de nacht voor haar reis naar Canada, pakt ze haar koffer en verlaat haar man in London. Ze gaat naar Hamburg waar haar familie op dat moment woont. Ze besluit van haar man George te scheiden", zo vertelt Renate.

 Onverwachte ontmoeting

Renate: "Mijn moeder Irmgard (foto rechts) en haar moeder (mijn oma) brengen samen de kerst door in Hamburg. Ze doen er gezellig kerstinkopen, en als ze even iets gebruiken in een Hamburgs restaurant, zegt mijn oma tegen mijn moeder, dat ze even alleen cadeautjes nog wat cadeautjes wil kopen.
Mijn moeder Irmgard blijft achter in het reatuarant om te wachten tot haar moeder weer terug is.
Wat mijn moeder niet weet is, dat  mijn vader Marius kort na zijn scheiding mijn oma een brief heeft gestuurd met de vraag hoe het met mijn moeder Irmgard ging. Mijn oma heeft dit bewust niet aan mijn moeder verteld. Ze bedacht een veel leuker plan: ze wilde als verrassing een “toevallige” ontmoeting van Marius met mijn moeder arrangeren. En wat zou er mooier zijn dit in de kersttijd te laten gebeuren. Mijn oma betrok Marius in haar plan. Hij zou naar Hamburg komen om zijn opwachting te maken op die kerst-inkopen-dag. Dat zou gebeuren in het restaurant, waar mijn moeder nietsvermoedend zat te wachten op haar moeder, die even alleen een kerstcadeautje was gaan kopen.
Het was voor mijn moeder Irmgard dan ook een complete verrassing toen ze ineens Marius, de liefde van haar leven, het restaurant binnen zag lopen. Ze kan haar ogen niet geloven. Ze is sprakeloos. En dan vliegen ze elkaar na jaren weer om de hals... Het weerzien was voor hen beiden overweldigend!", zo vertelt Renate, hun latere dochter, nog steeds ontroerd.

Epiloog

Renate: "Als op 31 januari en 1 februari 1953 in Nederland de dijken breken en Zeeland en de Zuid-Hollandse eilanden overstromen, trouwen mijn vader Marius en mijn moeder Irmgard. Ze krijgen drie kinderen en zijn de rest van hun leven het toppunt van geluk. Met elkaar en met hun gezin..."