Nico Mantel

Nico Mantel uit Geleen was 14 jaar, toen de Duitsers Nederland binnen vielen. Dat kan hij zich nog precies herinneren. Zijn volgende oorlogsherinnering is van 2 jaar later, toen bij vergissing geallieerde vliegtuigen Geleen bombardeerden. Zijn laatste oorlogservaring is van vlak na de capitulatie, toen hij getuige was van misdragingen van Amerikaanse bevrijders. Oorlogsverhalen.com tekende de ervaringen van Nico op, 73 jaar na de bevrijding.

“in 1939 was ik 13 jaar en ging met de fiets van Geleen naar naar de HBS in Maastricht. Dat was 36 kilometer heen en terug. Onderweg ondervond ik dagelijks hinder van barricades van het Nederlands Leger vlak voor de Maas. De barricades waren opgericht omdat er toen al oorlog dreigde”.  

Duitse inval

“Op 10 Mei 1940 om 4 uur in de ochtend kwamen er grote eskaders Duitse vliegtuigen over Limburg vliegen. Het geluid van die vliegtuigmotoren kan ik nog steeds horen. Mijn vader zei:”Ze schenden onze neutraliteit en gaan Engeland bombarderen” Even later stonden er motorfietsen met zwaar bewapende Duitse soldaten in onze straat. Ze waren op weg naar de Belgische grens”.

Bombardement op Geleen

“Op 5 Oktober 1942 heb ik als jongen het bombardement op Geleen meegemaakt. Ik zat in de kelder van het brandend huis van mijn ouders. Het werd getroffen door fosfor-staafbommen. Ze waren samen met brisantbommen in metalen kisten op Geleen  afgeworpen. Onze eerste reactie was, wègkomen van de Staatsmijn Maurits, waar we vlakbij woonden, want dat zal wel het doelwit zijn.
Via een kelderluik konden we ontsnappen. Ik was de laatste, kruipend met een brandende kaars in mijn handen. Nooit zal ik vergeten dat mijn vader tegen mij zei:”Nico blaas die maar uit want we hebben nu licht genoeg”. De hele straat en de omgeving stonden in lichterlaaie, terwijl de bommen bleven vallen". 

Vergissing

"Uit één familie zijn 5 jongens omgekomen, waarmee ik die middag op een pleintje dichtbij nog had gevoetbald. 
Later hoorden we dat het een vergissing van de geallieerden moet zijn geweest. De vliegtuigen waren Pathfinders. Voor ik de kelder invluchtte heb ik ze zien vliegen. De omgeving werd hel door ze verlicht met lichtkogels en zo markeerden ze de plekken waar de  brisant -en fosforbommen moesten afgegooid. Vanuit de lucht, met hun toen nog gebrekkige navigatiemiddelen, hebben ze de Nederlandse Mijnstreek waarschijnlijk aangezien voor het Duitse Rurhgebied. En de Maas voor de Rijn”.

Alles kwijtgeraakt

“Mijn ouders zijn hun huis en al hun bezittingen kwijtgeraakt. En ik was in één klap al mijn kleren (ik had alleen nog een pyjama over die ik aan had), boeken, voetbalschoenen, speelgoed en piano kwijt. 
Een paar dagen later toen we gingen kijken wat er van ons huis was overgebleven, hoorde ik een erbarmelijk gegil. Het bleek afkomstig te zijn van mijn konijn, die met verbrande oren door de tuin rende.
Er vielen bij het vergissingsbombardement op Geleen 83 doden, 22 zwaargewonden en 3000 mensen zijn die nacht dakloos geworden”. 

Verzet

“Mijn vader en moeder zaten beiden in het verzet. Zij hebben veel joden en onderduikers geholpen. Ons gezin,vader, moeder en een 3 jaar oudere zuster, hebben angstaanjagende huiszoekingen en razzia’s meegemaakt. Daarbij was vooral mijn vader het doelwit. Dat hij nooit is opgepakt, is puur toeval.
Op 12 September 1944, vlak voor de bevrijding, stopte een overvalwagen met Hollandse SS soldaten voor ons huis. Gewapend met geweren stormden ze ons huis binnen.  Onder luid geschreeuw dwongen ze mijn moeder en mij de deuren open te maken, al schreeuwend:” Waar is Mantel”. Maar mijn vader was gelukkig niet thuis. Hij was naar een kennis om naar Radio Oranje te luisteren. In de hectiek van de inval konden enkele onderduikers maar net ontkomen. Mijn zus vluchtte in paniek via de dakgoot naar de buren".

Na de bevrijding

“Na de bevrijding werkte ik bij een Amerikaans Voedsel Depot een tijdje als tolk voor de Amerikanen zodat ze konden communiceren met de Duitse PW,s (Prisoners off War). De gevangen genomen Duitse soldaten moesten spoorwagons uitladen met voedsel voor het Amerikaanse Leger. Ondanks dat de gevangen goed te eten kregen stalen ze regelmatig toch blikjes melk. Als straf moesten ze net zoveel blikjes melk drinken als ze gestolen hadden. En het gebeurde dan soms dat ze daardoor in elkaar zakten.
Ook heb ik als kind met eigen ogen gezien dat bij Duitse krijgsgevangenen op hun ontblote en bezwete borst en rug touwen met zware trottoirbanden werden gebonden waaraan ze tenslotte  bezweken. En eenmaal viel er iemand me z’n hoofd tussen twee bumpers van een wagon. 
Achteraf denk ik dat de Amerikaanse soldaten, die dit deden, waarschijnlijk aan het front een ernstig trauma hebben opgelopen”.

Gevolgen van oorlog

"Met dit verhaal heb ik als 91 jarige een bijdrage willen leveren aan het vastleggen van persoonlijke ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ik hoop dat als anderen dit lezen ze zullen begrijpen welke gevolgen oorlog kan hebben".