Willem Jan Baggerman

Het oorlogsverhaal van Willem Jan Baggerman. Hij overleefde het verzet en de hongerwinter, en werd na de oorlog als militaire vrijwilliger uitgezonden naar voormalig Nederlands-Indië. Daar verloor hij meerdere kameraden.

Als de Duitse troepen op 10 mei 1940 Nederland binnenvallen en bezetten is Willem Jan Baggerman 14 jaar. Hij woont dan met zijn ouders in Amsterdam. Zijn vader wordt door verzetsmensen van de Trouw groep gevraagd of hij onderduikers kan onderbrengen. dat gebeurt, want de Baggerman's hebben een groot huis en stellen drie kamers beschikbaar voor onderduikers, veelal uit het verzet. Zo komt de jonge Willem Jan in aanraking met verzetsmensen en al gauw doet hij opdrachten voor ze en raakt hij betrokken bij de druk van de verzetskrant Trouw.

Hongerwinter

De winter van 1944 -1945 duurt lang en is extreem koud. Zuid Nederland beneden de rivieren is in het najaar van 1944 bevrijd door de geallieerde troepen, maar Nederland boven de rivieren blijft bezet door de nazi's. het noorden van Nederland en vooral de randstad krijgt steeds meer te maken met voedsel-en brandstoftekorten. Ook de familie Baggerman wordt hierdoor getroffen. ieder krijgt nog maar een half brood per week. Ze eten tulpenbollen en suikerbieten om nog een beetje voedsel binnen te krijgen.

Doden

In de honegerwinter sterven velen aan ondervoeding, uitputting en ziekten. mensen sterven zelfs op straat. Willem Jan is daar getuige van. Tot overmaat van ramp is Willem Jan's moeder ernstig ziek geworden. Ze heeft maagkanker. Op 17 januari 1945 sterft ze op 60-jarige leeftijd. Doordat er bijna geen hout meer te krijgen was - alles wat kon branden werd tijdens deze barre winter opgestookt voor verwarming- was er een groot tekort aan doodskisten. Mensen werden in Amsterdam zelfs begraven in kartonnen dozen en in oude tapijten. De vader van Willem Jan is het toch gelukt om voor zijn overleden vrouw aan een doodskist te komen: het koste hem 4 broden. Een kapitaal in die tijd van groot voedseltekort.

Bevrijding

De feestvreugde is groot als op 5 mei 1945 Amsterdam bevrijd is. Omdat Nederlands-Indië nog bezet bleef door de Japanners, besloten velen zich aan te melden als oorlogsvrijwilliger om Indië te bevrijden. Dat deden ook Willem Jan Baggerman en Pieter van der Molen uit Huizen, beiden inmiddels voormalig-verzetsmannen. Ze werden ingedeeld bij hetzelfde bataljon, en leerde elkaar daar kennen.

Naar Indië

Via de haven van Southampton in Engeland wordt op 1 januari 1946 het bataljon 1.1.RI, waarbij Pieter van der Molen en Willem Jan zijn ingedeeld, met de Nieuw-Amsterdam verscheept naar Nederlkands-Indië. Op 16 februari arriveren ze in Malakka, het huidige Maleisië. Op 21 maart 1946 zetten ze voet aan wal in Soerabaja op Java, waar het dan redelijk rustig is.

Sumatra

Op 2 november 1946 wordt het bataljon van Willem Jan en Pieter van der Molen overgebracht naar Medan op Sumatra. Daar bereiden ze zich voor op de zogenoemde Eerste politionele Actie. In zijn bewaard gebleven fotodagboek maakt Van der Molen er melding van. Ze verblijven in een zwaar bewaakt bivak. Vandaar uit lopen ze overdag en ’s nachts patrouilles in een gebied waar Indonesische guerilla’s actief zijn.

Gesneuvelden

Bij gevechten in de buurt van Medan sneuvelen een aantal kameraden van Baggerman en Van der Molen. Een van de gesneuvelden is Jan van 't Wout. Hij loopt in linie op nog geen vijf meter afstand tussen Van der Molen en Baggerman als hij dodelijk getroffen wordt door een schot van een Indonesische scherpschutter. Pieter van der Molen maakt van kleine steentjes een monument op het graf van Van 't Wout. Daarvan is een foto bewaard gebleven.

Trouwfoto

De trouwfoto van de gesneuvelde Jan van 't Wout heeft later altijd op de schoorsteenmantel van de familie van Pieter van der Molen gestaan als eerbetoon aan zijn gesneuvelde kameraad. Zijn dochter Pia van der Molen, mede oprichtster van de Stichting Oorlogsverhalen, kan zich de foto op de schoorsteen nog heel goed herinneren: " Ik ben er mee opgegroeid", vertelt ze.

Laatste kameraden

Willem Jan Baggerman woonde tot voor kort in Velzen. Hij was de laatste van de kameraden van Pieter van der Molen uit het bataljon 1.1.RI, die toen hij in 2021 op camera zijn oorlogsverhaal vertelde, nog in leven was. Hetzelfde jaar is hij overleden. Hij is 96 jaar geworden.
Pieter van der Molen is op 23 juli 1992 overleden. Hij werd 76 jaar.

De video met het oorlogsverhaal van Willem Jan Baggerman is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het vfonds (Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg) in het kader van het project 'De laatste ooggetuigenissen van (de gevolgen van) de Tweede Wereldoorlog' van de Stichting Oorlogsverhalen.