Carol Wilhelm Bastiaans
Oorlogsverhaal van Carol Bastiaans. Hij belandde als krijgsgevangene in Japan en overleefde daar de atoombom op Nagasaki .
Carol Bastiaans (foto rechts) werd in april 1942 in Bandoeng, als sergeant-majoor monteur, door de Japanse bezetter krijgsgevangen gemaakt. Via Batavia en de Filipijnen belandde hij in Japan in kamp Fukuoka 8B op het eiland Kyushu, waar hij op 9 augustus 1945 de atoombom op Nagasaki overleefde.
Ten tijde van de bom zat hij ondergronds in de Yamano kolenmijn.
Na de bevrijding en herstel van zijn ontberingen keert hij als KNIL militair terug naar Indonesië om daar in een nieuwe oorlog, de Bersiap, terecht te komen. In 1950 verhuisde hij met zijn gezin naar Nederland.
Zijn kleinzoon Roel Bazuin maakte een reconstructie van de belevenissen van zijn opa. Van hem ontvingen we zijn verhaal, geredigeerd door onze redacteur Stef Vossen. Dit is het verhaal van de kleinzoon van Carol Bastiaans:
Vliegtuigmonteur
Carol Bastiaans behoorde als ML-KNIL-vliegtuigmonteur tot de jachtafdelingen van de 4de vliegtuiggroep (VLG IV). De groep heeft het Maospati Vliegveld te Madioen (Java) als basis. Zelf is hij gestationeerd op Andir bij Bandoeng (foto rechts), als onderdeel van de afdeling 2 VLG IV. Begin februari 1942 waren er bij de vliegtuiggroepen verliezen geleden tijdens een massale Japanse bomaanval. Er werd gereorganiseerd. Het technisch personeel ging naar het vliegveld Kemajoran bij Batavia en hielp mee met de assemblage van 39 Hawker Hurricanes IIB-jachtvliegtuigen.
Hurricanes naar Soerabaja
Vanwege verdere verliezen, toegebracht door een Japanse aanval, werd de eenheid overgebracht naar Ngoro (Blimbinb) in de buurt van Soerabaja waar ze bij de Amerikanen werden ingedeeld. Op 25 februari vlogen de overgebleven 7 Hurricanes via Madioen naar Ngoro (Blimbing) in de buurt van Soerabaja. Het personeel vertrok in konvooi in vrachtauto’s. Een deel van de monteurs reisden op eigen gelegenheid via Bandoeng-Andir. Mijn opa had het geluk dat hij met een Lockheed L12 mee kon naar Ngoro.
Ingedeeld bij de Amerikanen
Er was een overschot aan monteurs ontstaan, omdat er maar 7 Hurricanes waren overgebleven. Daarom werden mijn opa en zijn maat Jack Vleugels bij de Amerikanen (17th Pursuit Squadron USAAF) ingedeeld. Zij namen hun intrek in tenten en woningen in de kampong aan de rand van het veld, aldus het verhaal van zijn kleinzoon Roel Bazuin, die vervolgt:
Krijgsgevangen in Bandoeng en Batavia
Op 28 februari 1942 landt het Japanse 16de Leger op drie plaatsen op de kust van West-Java. Op 9 maart 1942 capituleert het KNIL. De geallieerden op 12 maart. Carol Bastiaans komt in Bandoeng gevangenschap waar hij en zijn maat Jack Vleugels 6 tot 8 maanden opgesloten zouden blijven. Eind 1942 worden hij en andere krijgsgevangenen per trein overgebracht naar Batavia.
Via Singapore per schip naar Japan
Vanaf de haven van Tanjung Priok in Batavia zijn de krijgsgevangenen als onderdeel van de zgn. 'Java party 17' op 29 september 1943 met het 'Hellship' de Makassar Maru (foto rechts) naar het Changi-kamp in Singapore overgebracht. Ze komen er een dag later aan.
Van daaruit vertrekken ze in een konvooi van 16 schepen naar Japan. Onderweg wordt het konvooi aangevallen door 3 B-25 bommenwerpers van de Amerikaanse luchtmacht. Eén van de schepen zinkt. De Hawaii Maru neemt 900 drenkelingen aan boord.
Werken in kolenmijn bij kamp Fukuoka 8B
Op 3 december 1943 wordt de eindbestemming Moji op het Japanse eiland Kuyshu bereikt. Daar worden de gevangenen opgedeeld in groepen. Carol Bastiaans gaat per geblindeerde trein naar Inatsuki in het Fukuoka district. Hier wordt hij te werk gesteld bij kamp Fukuoka 8B (foto rechts) in de kolenmijn ‘Jamano’ van Mitsui Mining Co (Mitsui Kozan). Het regime in kamp is zeer wreed en de omstandigheden zijn erbarmelijk. Het werken in de mijn is levensgevaarlijk en uitputtend.
Atoombom op Nagasaki en bevrijding
Op 6 augustus 1945 valt de eerste atoombom op Hiroshima. Op 9 augustus 1945 wordt de tweede atoombom op Nagasaki gegooid. Het kamp Fukuoka 8B ligt op ongeveer 120 kilometer van Nagasaki. Carol is die dag in een van de ondergrondse mijnschachten aan het werk als de atoombom valt. Daardoor overleeft hij de enorme verwoestende klap. Japan capituleert. Op 2 September 1945 worden de krijgsgevangenen door de Japanse bewaking vrijgelaten, aldus Roel Bazuin.
Bersiap
Na een kort herstel van alle ontberingen gaan de meeste Nederlandse KNIL-militairen terug naar Nederlands-Indië. Om daar in een nieuw militair conflict terecht te komen als gevolg van de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd.
Ouders en broers Carol vermoord
In de Bersiap-periode worden de ouders van mijn opa Coral Bastiaans en diens broers vermoord door Indonesische strijdgroepen. Hun graf is nooit gevonden. Via het Rode Kruis heeft Carol uiteindelijk wel zijn gezin teruggevonden.
Politionele acties
Als adjudant-onderofficier en hoofd van de hangar- en lijndienst in Medan is opa Carol Bastiaans belast met het geven van luchtsteun op Sumatra. Tijdens de zogeheten Politionele Acties wordt het squadron, waar Carol deel van uitmaakt, ingezet bij onder andere de operatie Pelikaan, die bedoeld was om de luchtmacht van het leger van de door Soekarno uitgeroepen Republiek Indonesia uit te schakelen. Verder wordt luchtsteun verleend aan de Nederlandse grondtroepen.
Met het tekenen van de soevereiniteitsoverdracht op 27 december 1949 komt er een einde aan de Nederlandse koloniale tijd in Nederlands-Indië. De Republiek Indonesia was een feit.
Naar Nederland in 1950
In 1950 gaat Carol Bastiaans met zijn gezin naar Nederland. Na een verblijf van enkele maanden in Kamp Rodanborgh verhuist hij met zijn gezin naar Vlissingen. Eerst in een huis in de Noordstraat, later aan de Steenenbeer, aldus zijn kleinzoon Roel Bazuin (foto rechts).
Website Roel Bazuin
Het integrale verhaal is met bronvermeldingen, doorlinks, land- en zeekaarten en foto’s te vinden op de website van Roel Bazuin.