Ron Brus
Ron Brus is de zoon van een Indisch-Molukse moeder en een Nederlandse vader. Hij is geboren in Enschede, terwijl zijn vader in Nederlands-Indië was ingezet op het eiland Madoera om Madoerese hulptroepen te trainen voor het KNIL. Ron's vader is op 14 december 1947 vermist in Indië. Een maand later werd zijn zoon Ron geboren in Nederland.
Jan Arend Brus -Ron’s vader- ontmoette de 20 jarige Philomène Christina (Chrisje) Bosman in Djokjakarta. Ze trouwen op 20 oktober 1937. De ouders van de bruid zijn daarbij aanwezig.
Ron’s vader en moeder krijgen hun eerste kind 13 maanden na hun trouwen. Het is een jongen die ze Henny noemen. Het jonge gezin betrekt een onder-officiers woning in Magalang, waar Ron’s vader de sergeants-opleiding volgt. Twee jaar later krijgen ze nog een zoon, die Boeti gaat heten en een jaar daarna nog een dochter, die ze Paulien noemen.
Krijgsgevangene
Ron’s vader (foto rechts) wordt als krijgsgevangene van de Japanners overgebracht naar Singapore. Daar wordt hij opgesloten in de Changi-gevangenis. Vervolgens wordt hij op transport gesteld naar Thailand en Birma. Daar moet hij als dwangarbeider aan de aanleg van de Birma Spoorweg werken. Het leven is er zwaar en uitputtend. Meer dan 12 uur per dag werken, wrede Japanse bewakers, weinig en slecht voedsel, uitdroging, ondervoeding en vaak dodelijke tropische zieketen. 99.000 gevangenen zullen de Birma Spoorweg niet overleven...
Ron's moeder blijft achter in Indië
Ron’s moeder (foto rechts) is achtergebleven met haar inmiddels 3 kinderen in de woning in Magalang. Ze is zwanger van haar vierde kind, dat op 12 april 1942 wordt geboren. Het is een meisje, dat ze Baby noemt, maar het kindje overlijdt drie jaar later.
Ze woont als 'buitenkamper' met haar kinderen op verschillende adressen in Magalang. Ze vindt ook onderdak in Huize Oranje Nassau in Magalang van de geestelijke Pa van der Steur
Pa van der Steur
Zendeling Johannes, oftewel Pa van der Steur ontfermde zich over in totaal 7.000 ontheemde Indo kinderen, die geen thuis hadden. Hij voedt ze op en schoolt ze in Huize Oranje Nassau in Magalang. Tijdens de bezetting kan hij zijn werk aanvankelijk voortzetten, maar begin 1944 wordt hij toch door de Japanners opgepakt en gevangen gezet. Na de Japanse capitulatie op 15 augustus 1945 keert hij, sterk verzwakt door honger-oedeem, terug naar Huize Oranje Nassau. Een maand later overlijdt hij te midden van zijn weespupillen.
Bersiap
Na de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945 werden de overlevenden van de Jappenkampen en andere
Indische Nederlanders blootgesteld aan slachtpartijen door groepen van Indonesische jongeren, de zgn. pemoeda’s, die de onafhankelijkheid eisten. Deze periode, die als de BERSIAP bekend is geworden, duurde van oktober 1945 tot mei 1947. Naar schatting 20.000 Nederlanders werden vermoord.
Om aan het bersiap-geweld te ontkomen, vlucht Ron’s moeder met de kinderen naar de Kaderschool in Magelang (foto rechts boven), waar ze door Britse Ghurka-soldaten worden beschermd.
Naar Nederland
Ron’s vader zit dan nog steeds in Thailand. Hij keert pas in augustus 1946 terug naar Nederland. Een maand later volgt zijn vrouw Chrisje met de kinderen. Ze vestigen zich in Enschede, aanvankelijk bij de ouders van zijn vader en later wonen ze, tijdelijk gescheiden van elkaar, in bij 2 Nederlandse gezinnen. In de zomer van 1947 vinden ze een eigen huisje in Enschede.
Ron's vader opnieuw naar Indië
Hun verblijf samen in Nederland duurt slechts 11 maanden. Ron's vader krijgt een oproep om als militair opnieuw naar Nederlands-Indië te vertrekken om daar vrede en orde te herstellen. Ron’s moeder is zwanger van Ron als zijn vader naar Indië vertrekt. Ron zal 5 maanden later in Enschede worden geboren.
Madoera
Rons vader wordt gestationeerd in Bangkalan op het eiland Madoera. Hij is ingedeeld bij het Korps Barisan Tjakra Madoera om Madoerese hulptroepen te trainen voor het KNIL. En dan ontvangt Ron’s moeder in Enschede een onheilspellend bericht uit Indië. Haar man is sinds 14 december 1947 vermist. Wat er met hem gebeurd is, blijft onduidelijk.
Speurtocht
45 jaar later- in 1993-vertrekt Ron Brus voor het eerst van zijn leven naar Indonesië. Hij is een speurtocht begonnen naar het lot van zijn vader. Via Jakarta gaat hij eerst naar Soerabaja en daarna naar het eiland Madoera. Daar vindt hij op het Nederlands Ereveld Kambang Kuning in Suraybaya een graf van een onbekende KNIL-soldaat die in de periode van de vermissing van zijn vader is begraven. Ron staat DNA af aan Oorlogsgravenstichting. Pas in 2021 krijgt Ron het teleurstellende bericht, dat het stoffelijk overschot van de onbekende KNIL-er, niet dat van zijn vader is.
In 2013 opnieuw naar Madoera
In 2013 gaat Ron met zijn vrouw en kinderen opnieuw naar het eiland Madoera voor de kust van Surabaya.
De 5 kilometer lange brug (de langste van Indonesië) die beide plaatsen met elkaar verbindt, is net klaar.
Met de auto gaan ze naar Bangkalan, de plaats waar Ron’s vader destijds gelegerd was.
Ze zijn 2 Indonesische broers op het spoor gekomen (foto rechts Ron Brus met bejaarde Madoerees 2013). De broers zijn ver in de tachtig en kunnen zich Ron’s vader- Tuan Brus zoals ze hem noemen- nog goed herinneren. Ze vertellen, dat Ron’s vader bevriend was met Shirai, één van de Madoerse Tjakra- hulpsoldaten aan wie Ron’s vader militaire training gaf. Hij is op een avond samen met deze vriend Shirai in een bootje gestapt om naar de plaats Grisée op Java te gaan. Aan boord zaten ook Indonesische opstandelingen. Die hebben Ron's vader en zijn vriend Shirai overmeesterd, vastgebonden en overboord gezet. Ron's vader is verdronken en nooit meer teruggevonden. Shirai heeft naar de kust kunnen zwemmen en heeft daarna nog 3 maanden geleefd. Waarschijnlijk heeft hij toen het verhaal over de dood van Ron's vader aan de broers verteld.
En zo is Ron Brus er pas na 66 jaar achter gekomen, dat zijn vader vermoord is...
Boek
Over zijn verleden en dat van zijn ouders en grootouders, en over de zoektocht naar de vermissing van zijn vader heeft Ron een boek geschreven met als titel: 'Nooit meer thuis'. Hij heeft dat gedaan voor zijn kinderen en kleinkinderen, zodat het vermissingsverhaal van Ron's vader nooit vergeten kan worden. Meer informatie over het boek is op te vragen via brusron@gmail.com
Het project 'Indië in je Ziel' van de Stichting Oorlogsverhalen is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het Vfonds , het Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg.