Tiny Jacobs

Het oorlogsverhaal van Tiny Jacobs, die de Duitse bezetting als kind meemaakte in het Brabantse Neerkant vlak bij de Peel. Ondanks haar jonge leeftijd (ze was 2 toen de oorlog op 10 mei 1940 in Nederland uitbrak) hebben de oorlogshandelingen tijdens de bezetting en de bevrijding (toen ze 6 was) onuitwisbare herinneringen bij Tiny achtergelaten.

Geboren in Neerkant

Tiny (foto rechts: Tiny nu) wordt in 1938 in het Noord-Brabantse dorp Neerkant geboren als dochter van Marinus Jacobs en Wies Verdeuzeldonk. Ze is hun eerste kind en wordt later gevolgd door Annie (1940), Toos (1941) en Pierre (1943). Een vijfde is op komst in 1944.

Wonen op boerderij van oom Renier

Het gezin Jacobs woont in 1938 op de boerderij van Renier Cunnen -een oom van moeder Wies- die net weduwnaar geworden is en geen kinderen heeft. Ze zijn hem - nu hij er alleen voor staat- gaan helpen bij het vele werk dat verzet moet worden op zijn boerderij.
Het is een kleine boerderij met 6 ha grond, 1 paard, 3 koeien, kippen en een paar varkens. Op het land worden koren, mais en wortels verbouwd. Er is ook een moestuin. Groot genoeg om in hun eigen onderhoud te kunnen voorzien. Dat zou ze in de oorlogsjaren goed van pas komen.

Dreigende bezetting

Omdat de Duitse nazi’s eind 30-er jaren al diverse buurlanden hebben bezet, en dat ook dreigt voor Nederland, geeft de Nederlandse overheid opdracht om meerdere verdedigingsstellingen aan te leggen.

Peel-Raamstelling

In 1939 wordt begonnen met de bouw van de Peel-Raamstelling (kaart rechts). De linie strekt zich uit van de Maas, naar beneden langs het Defensiekanaal, de Peelmoerassen, via de Zuid-Willemsvaart in het zuiden tot aan de Belgische grens.
Op de westoever van het Defensiekanaal liggen circa 400 kazematten. Beide dorpen worden overstelpt met militairen. Ze worden ondergebracht in tentenkampen en bij de plaatselijke bevolking.
Een van de zwakke plekken van de verdedigingsstelling is het gebied rond Neerkant en Meijel. Tussen het dorp Neerkant en de Peel-Raamstelling wordt daarom nog een verdedigingslinie aangebracht, die voornamelijk bestaat uit mijnenvelden.
Precies in dit gebied ligt de boerderij waar het gezin Jacobs inwoont bij oom Renier. 

Duitse invasie

Op 10 mei 1940, als een Duitse legermacht onze land binnenvalt, nemen de Nederlandse militairen hun posities in bij de Peel-Raamstelling. Om een vrij schootsveld te krijgen op de oprukkende Duitse militairen worden 12 boerderijen en woningen in brand gestoken. De boerderij van oom Renier blijft gespaard. De betonfabriek schuin tegenover de boerderij valt wel ten prooi aan de vlammen.

Overgave Nederland

Nadat de Duitse troepen op een andere plek de Peel-Raamstelling (foto rechts: overblijfselen van de Peel-Raam stelling) zijn overgestoken, krijgen de Nederlandse troepen het bevel zich terug te trekken tot achter de Zuid-Willemsvaart.
Op 15 mei 1940 moet Nederland zich overgeven aan de overmacht van het Duitse leger. Nederland wordt bezet door de Duitsers, die direct het bestuur overnemen en een grote troepenmacht van nazi's in ons land stationeren.
Ook Neerkant is dan bezet door de nazi’s.

De bezetting in Neerkant

Afgezien van de eerste gevechten in mei 1940 bij de Peel-Raamstelling op korte afstand van de boerderij van oom Renier, waar Tiny met haar ouders woont, verloopt voor hen de Duitse bezetting van Neerkant betrekkelijk rustig. De boerderij brengt voor het gezin Jacobs -dat tijdens de oorlog was uitgebreid met nog drie kinderen- voldoende op om in hun eigen levensonderhoud te kunnen voorzien. Tiny gaat aan het eind van de oorlog naar de kleuterschool. Als de bevrijding van Zuid-Nederland in september 1944 begint, is moeder Wies hoogzwanger van haar vijfde kind.

Operatie Market Garden
Op 17 september 1944 starten de geallieerden de operatie Market Garden, waarbij luchtlandingstroepen worden ingezet bij Arnhem en Nijmegen.  Op 25 september bereiken geallieerde patrouilles Neerkant. De Duitsers trekken zich terug achter het kanaal, maar ze blijven de geallieerden beschieten. De gevechten naderen de boerderij van oom Renier, waar het gezin Jacobs woont. Ze zoeken beschutting in een zelfgebouwde schuilkeldertje.

Bevalling onder hoogspanning
Tijdens de aanhoudende gevechten beginnen op 3 oktober 1944 de weeën bij moeder Wies, die omdat ze moet bevallen samen met haar man Marinus in de boerderij verblijft en niet in de veel te kleine schuilkelder.
De boerderij krijgt een voltreffer. In deze wanorde bevalt moeder Wies bij kaarslicht van een dochter: ze noemen haar Mien. Moeder en dochter zijn ongedeerd en maken het goed, evenals de anderen in het schuilkeldertje.  
Vanwege de heftige gevechten moet de bevolking evacueren naar veilig gebied. Het gezin Jacobs met de vijf kinderen krijgt onderdak in het nabijgelegen Deurne en later in Ommel.

Duits tegenoffensief
Op 27 oktober 1944 zetten de Duitsers een groot tegenoffensief in en verrassen de geallieerden. Die worden teruggedrongen richting Asten en Heusden. Neerkant komt, nadat het eerder bevrijd was door de geallieerden, weer in Duitse handen. Op 1 november ontploft een Duitse munitietank, die de kerk en het centrum van Neerkant verwoest (foto rechts).
Tiny herinnert zich een groot aantal laag overvliegende Typhoon bommenwerpers, die de strijd van de Britse geallieerden ondersteunen.
In korte tijd gaan 36 tanks verloren en vallen er 50 doden.
Pas op 22 november 1944 zijn de Duitsers verdreven. De gevluchte burgers kunnen weer terugkeren naar huis .
Thuisgekomen treffen de evacués hun door soldaten uitgewoonde en vaak door de gevechten beschadigde woningen aan. Dat is ook het geval bij het gezin Jacobs. Het is er zo smerig dat ze samen met het gezin van buurman Verstappen een onderkomen moeten zoeken in het kippenhok van Wies en Marinus Jacobs.

Veel mijnen

Rond de woning liggen nog veel mijnen. Gevangengenomen SS-ers, die ondergebracht zijn in Kamp Vught, moeten de mijnen onschadelijk maken. Maar maanden na de oorlog vallen er nog steeds slachtoffers door ontploffingen van niet opgeruimde mijnen.
In Neerkant komen hierdoor 13 burgers om het leven. Eén van hen is buurman Frans Verstappen. Toen hij een mijn onklaar wilde maken, volgde een ontploffing. Frans is op slag dood.

Nog drie kinderen geboren

Na de oorlog worden in het gezin Jacobs nog 3 kinderen geboren: Wiel (1946), Lies (1948) en Jan (1950).
Ze staan allemaal op de foto.

 
(Foto: v.l.n.r.: achterste rij, Lies, Wiel, Annie, Tiny, Toos, Pierre, Mien. Voorste rij, Marinus, Jan en Wies)

Het hele verhaal

Het hele verhaal van Tiny Jacobs met nog meer informatie over de slag bij Neerkant, de  Peel-Raamstelling en de vluchtelingenstroom als gevolg van het Duitse tegenoffensief in september 1944, waardoor het eerder bevrijde Neerkant weer in Duitse handen kwam, is in de bijlage te lezen. Door te klikken op de oranje button hieronder kunt u het allemaal lezen.