Razzia's
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden vanaf 1941 door de Duitse bezetter bij razzia's vele tienduizenden Nederlanders opgepakt. Joden werden afgevoerd naar concentratie-en vernietigingskampen. Anderen werden verplicht voor de Duitsers te werken in het kader van de Arbeidseinsatz en weer anderen werden opgepakt als vergelding voor acties van het verzet.
Razzia's in Amsterdam
De razzia in de Jodenbuurt in Amsterdam op 22 en 23 februari 1941 was de eerste razzia in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hierbij werden meer dan 400 Joodse mannen in Amsterdam opgepakt en gedeporteerd. Het was de aanleiding tot de Februaristaking op 25 en 26 februari 1941. De staking begon in Amsterdam en breidde zich uit naar de Zaanstreek, Haarlem, Velsen, Hilversum en de stad Utrecht. Het was de eerste grootschalige verzetsactie tegen de Duitse bezetter in Nederland. De staking was het enige massale en openlijke protest tegen de Jodenvervolging in bezet Europa
Documentaire Razzia Amsterdam
Over de razzia in de Jodenbuurt en de daarop volgende Februaristaking is door Martijn van Haalen en Bernd Wouthuysen een documentaire gemaakt met als titel 'De Stakende Stad', die door KRO-NCRV op televisie is uitgezonden. De documentaire is hiernaast >> te zien.
Razzia Hollandia Kattenburg
Anderhalf jaar later, op 11 november 1942, werden tijdens een razzia bij confectiefabriek Hollandia Kattenburg in Amsterdam-Noord 367 Joodse medewerkers opgepakt en tezamen met hun familieleden, in totaal 826 mannen, vrouwen en kinderen, weggevoerd naar Duitse concentratiekampen. Van dit transport zijn maar acht mannen teruggekeerd.
Razzia Amsterdam-Zuid
Op 20 juni 1943 voeren de Duitse bezetter in Amsterdam-Zuid een grote razzia uit. In de Rivieren-en Transvaalbuurt worden 5.542 Joden uit hun huizen gehaald om gedeporteerd te worden naar de concentratiekampen van de nazi’s. De opgepakte Joden worden s' avonds per trein naar Kamp Westerbork gebracht. Vanuit daar worden ze de weken erna met goederentreinen naar vernietigingskampen in Polen getransporteerd, waar velen direct bij aankomst zijn vermoord in de gaskamers.
Een maand later houdt de bezetter nog een razzia. Ten slotte volgt op 29 september 1943 een laatste grote razzia. Daarin worden ongeveer 10.000 Joden opgepakt en naar Kamp Westerbork gedeporteerd. Er zijn dan bijna geen Joden meer in Amsterdam.
Zigeunerrazzia
Op 16 mei 1944 vond een landelijke razzia plaats die expliciet tegen de Roma gericht was. Van hen werden 3 dagen later al 245 op transport gesteld van Westerbork naar Auschwitz-Birkenau. Onder hen bevonden zich 147 kinderen. Van de Roma die bij de razzia zijn opgepakt hebben uiteindelijk 190 de oorlog niet overleefd.
Merwederazzia
Op 16 mei 1944 vond in de dorpen Sliedrecht, Hardinxveld, Giessendam, en Werkendam een razzia plaats, waarbij in totaal circa 600 jonge mannen tussen de 18 en 26 jaar werden opgepakt. De razzia was een vergelding voor het doodschieten van enkele landwachters bij een hinderlaag in de Biesbosch. De Merwedegijzelaars, zoals de groep mannen wordt aangeduid, worden rechtstreeks naar Kamp Amersfoort getransporteerd. Binnen een aantal weken is een aantal van hen weer vrij (veelal mannen die bij scheepswerven werkten). Het grootste deel van de groep wordt op 7 juli 1944 verder op transport gesteld naar diverse strafkampen in Duitsland. Meer dan 20 mannen overleven deze kampen niet. De NOS heeft een documentaire gemaakt over de Merwederazzia, die hiernaast te zien door op de startbutton te klikken.
Meer informatie op merwedegijzelaars.nl
Razzia van Putten
Op 2 oktober 1944 werd het dorp Putten omsingeld door Duitse troepen en werd het merendeel van de mannelijke bevolking, 661 mannen en jongens, weggevoerd. Eindstation voor hen was het concentratie- kamp Neuengamme. Slechts enkelen overleefden het: 552 Puttenaren vonden de dood. Zie ook hiernaast de video van het oorlogsverhaal van Jannes Priem, die een van de weinige overlevenden was van de Razzia van Putten.
Meer verhalen over de Razzia van Putten zien te vinden op de website Oktober 44.
Kerkrazzia's
In september en oktober 1944 werden circa 3000 jongens en mannen uit Noord-Limburg bij de zogenaamde kerkrazzia's opgepakt. Duitse gewapende eenheden wachtten op zondagen bij het uitgaan van de Heilige Mis de kerkgangers op en hielden per keer tientallen aan die in hun ogen geschikt waren voor werk in Duitsland. Veel Limburgers zijn de laatste oorlogsmaanden tewerkgesteld geweest bij de Hermann Göring-Werke in Salzgitter. Van de Limburgse dwangarbeiders hebben 129 de tewerkstelling niet overleefd.
Razzia van Rotterdam
De razzia van Rotterdam op 10 en 11 november 1944 is de grootste razzia die de Duitse bezetter in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft gehouden. Bij deze razzia zijn ongeveer 52.000 van de 70.000 mannen tussen 17 en 40 jaar uit Rotterdam en Schiedam weggevoerd. De razzia werd straat voor straat en huis voor huis uitgevoerd waardoor ontsnappen nauwelijks mogelijk was. De eerste dag werden Schiedam en de rand van Rotterdam doorzocht, de tweede dag volgde het centrum van Rotterdam. De mannen werden op diverse locaties samengebracht, waaronder het Feijenoord Stadion.
Van de opgepakte mannen vertrokken er circa 20.000 te voet richting Utrecht, 20.000 werden per rijnaak afgevoerd en 10.000 per trein. Met name op het station in Haarlem wisten nog mensen te ontsnappen met hulp van de Haarlemse burgers. Hier is ten minste één Rotterdammer doodgeschoten als voorbeeld voor de overigen. Ook in Wezep zijn vijf mensen doodgeschoten die trachtten te ontsnappen.
Van de afgevoerde mannen werden er circa 10.000 tewerkgesteld in het oosten van Nederland, de rest ging voor de Arbeitseinsatz naar Duitsland.
In Duitsland werden de mannen veelal in barakkenkampen ondergebracht. In die periode werden dagelijks geallieerde bombardementen op Duitse steden uitgevoerd.
In totaal kwamen in Duitsland tussen de 24.500 en 29.000 Nederlandse dwangarbeiders om het leven, waarvan ten minste 410 uit Rotterdam.
Over de razzia in Rotterdam is een documentaire gemaakt , die is uitgezonden door Omroep MAX. De documentaire is te zien door op de startbutton te klikken.
Razzia van Den Haag
Op 21 november 1944 overkwam Den Haag wat eerder Rotterdam al was overkomen: de Duitsers hadden jonge mannen nodig om in hun fabrieken te werken. In totaal werden 15.000 mannen tussen de 17 en 40 jaar door de bezetter gedwongen op tranport gesteld naar Duitsland om daar als dwangarbeider te werken in het kader van de Arbeiseinsatz. Veel Haagse mannen kwamen in Hamburg terecht. Een havenstad die aan het eind van de oorlog zwaar werd gebombardeerd door de geallieerden.
Monument
Toen de mannen na de oorlog weer naar huis konden keek een deel van de Nederlandse samenleving ze met de nek aan. Ze veronderstelden ten onrechte dat de mannen hadden samengewerkt met de Duitsers.
Hagenaar Piet Kool (1924 -2009) overleefde de bombardementen. Hij zorgde ervoor dat er bij het Provinciehuis een monument kwam voor de dwangarbeiders. Dat zorgde voor de nodige erkenning. Omroep West maakte hierover een video-reportage, die hiernaast te zien is.
Bron tekst: Wikipedia en Omroep West
HIERONDER VERHALEN OVER RAZZIA'S
Piet Arkenbout
Ik sta met mijn opa Piet (85) van moederskant aan het begin van de Haarlemmerdijk, de buurt waar hij is geboren en de Tweede We...
Johan Baumeister
Het oorlogsverhaal over Johan Baumeister verteld door zijn zoon Tonnie. Zijn vader Johan is eind oktober 1944 bij een razzia in...
Hotze de Boer
Hotze de Boer is geboren in 1925. Toen in de Tweede Wereldoorlog het Duitse leger Nederland bezette was hij 15 jaar. Later ste...
Bernardus den Breejen
Bernardus van Breejen (geboren op 27 augustus 1903 te Amsterdam) was een van de 659 mannen die bij de razzia in Putten door de...
Rob Dijksman
Het oorlogsverhaal van Rob Dijksman, die geboren is in 1941. Van het laatste oorlogsjaar kan hij zich nog wel iets herinneren....
Sallo van Gelder
Sallo van Gelder wist als jongetje op het Centraal Station van Amsterdam, toen hij op het punt stond te worden gedeporteerd naa...
Harry Koopman
Het oorlogsverhaal van Harry Koopman (91 jaar), opgetekend door zijn dochter Nettie Koopman. Hij maakte als jongetje de Tweede...
Pia van der Molen
Documentairemaker Pia van der Molen overleefde aan het eind van de Tweede Wereldoorlog als 4 jarig kind een razzia van de Duits...
Coen Net
Van Koos Net, zoon van Coen Net, ontvingen wij het verhaal van de belevenissen van zijn vader, die door verzetsman Pieter Versl...
Jannes Priem
Jannes Priem is een van de slechts 48 overlevenden van de Razzia in Putten op 2 oktober 1944. Het dorp Putten werd omsingeld do...
Trinette Strijbos
Het oorlogsverhaal van de in 2022 overleden Trinette Strijbos over de razzia in Rotterdam en de onderduik van haar en haar vade...
Jan Wester
Het oorlogsverhaal van Jan Wester. Hij wist half november 1944 te ontkomen aan de grote Duitse razzia in de Noordoostpolder, wa...
Carel Wiemers
Het oorlogsverhaal van Carel Wiemers, die bij de razzia in Amsterdam op 20 juni 1943 als 8 jarig jongetje ternauwernood aan dep...