Repatrianten uit Indië
Na de beëindiging van de Tweede Wereldoorlog in Azië is er in de Indische archipel een enorme vluchtelingenstroom op gang gekomen naar Nederland. Tussen 1950 en 1965 zijn circa 300.000 Indische Nederlanders en Molukkers naar ons land vertrokken. Een groot deel van hen was nooit eerder in Nederland geweest.
De cijfers
- In totaal gingen rond 330.000 mensen van Indonesië naar Nederland.
- Zo’n 65.000 van hen emigreerden door vanuit Nederland naar Amerika, Australië, Brazilië, Nieuw-Zeeland, Canada of Zuid-Afrika.
Van de 65.000 mensen, die emigreerden kwam ongeveer één derde later (jaren ’80) weer in Nederland. - 15.000 vestigden zich in hun Europees geboorteland buiten Nederland.
- 35.000 mensen trokken vanuit Indonesië naar één van voornoemde emigratielanden.
- In 1958 kwamen 40.000 mensen uit Indonesië. Dat waren veelal mensen uit het particuliere bedrijfsleven na de nationalisatie.
- In 1962 kwamen 20.000 mensen uit Nieuw-Guinea naar Nederland, velen van hen hadden in 1949 de Indonesische nationaliteit aangenomen.
- Van de 250.000 die in Nederland bleven, waren er 50.000 blank, 180.000 Indo-Europees, 13.000 Moluks en 7.000 Chinees, Menadonees of afkomstig van een andere Indonesische bevolkingsgroep.
Bron: Gastdocenten WOII
Alles achterlaten
Ze moesten alles achterlaten: hun bezittingen, hun vrienden, hun dromen. Hun trauma’s, opgelopen in de Japanse concentratiekampen en de massale moordpartijen daarna door Indonesische vrijheidsstrijders, namen ze wel mee. Praten over hun gedwongen vertrek deden ze meestal niet. En klagen over de eerste opvang in Nederland al helemaal niet: ze hadden het leven en moesten vooral vooruit kijken.
Pas veel later komen de verhalen van de Indische repatrianten -zoals ze toen genoemd werden- toch los over hun kennismaking met Nederland in het begin van de vijftiger jaren.
Documentaire 'Wat komen jullie hier doen?'
'Wat komen jullie hier doen?' is een documentaire gemaakt door Pia Media in opdracht van Omroep MAX over de eerste repatrianten uit Nederlands-Indië tijdens en na de strijd om de onafhankelijkeid van Indonesië. Er komen repatrianten aan het woord, die als eersten in het voor hen vreemde en koude Nederland aankwamen. Een echtpaar in de film werd ondergebracht in de barakken van voormalig concentratiekamp Westerbork. Hier werd zonder enige hulp hun eerste kind geboren. De documentaire is hierboven te zien
De documentaire is ook te zien met Engelse ondertitels >>
De Ranchi Baby's
Onderweg van Indonesië naar Nederland worden op stoomschip Ranchi (foto rechts) 37 baby’s geboren. Het is 1950: Nederland heeft net de Indonesische onafhankelijkheid erkend. KNIL-militairen en hun families moesten het land in allerijl per schip verlaten. Hun families woonden vaak al generaties lang in Nederlands-Indië, het tegenwoordige Indonesië. In Nederland zijn de meesten van hen nog nooit geweest. Documentairemaker Joost Wilgenhof spoorde alle baby’s op in samenwerking met de Stichting Autres Directions. De documentaire is hiernaast te zien.
Ouders moesten kinderen op de Molukken achterlaten
Saartje Letsoin wil heel graag weten waarom haar broer en twee zussen in 1951 niet mee mochten van de Molukken naar Nederland. „Als ik er niet meer ben, moeten mijn kinderen weten hoe het is gegaan", aldus een reportage in De Telegraaf.
Dat Saartje meer broers en zussen had dan de twee waarmee ze in opvangkampen opgroeide, was iets dat ze stukje bij beetje ontdekte. Thuis kwam het nooit ter sprake. Het was een onderwerp waarover haar dominante vader het niet wilde hebben. In het huishouden was de wil van de veteraan uit het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) wet. Met duizenden collega’s kwam hij begin jaren vijftig naar ons land op dienstbevel van de Nederlandse regering. Die achtte het onwenselijk dat de Indonesische KNIL-soldaten in de voormalige kolonie zouden blijven.
Lees hier >> het verhaal van Saartje Letsoin
Hieronder kunt u op alfabet per persoon verhalen van repatrianten
uit voormalig Nederlands-Indië lezen en/of bekijken op video
Carol Wilhelm Bastiaans
Oorlogsverhaal van Carol Bastiaans. Hij belandde als krijgsgevangene in Japan en overleefde daar de atoombom op Nagasaki .
Jimi Bellmartin
Zanger Jimi Bellmartin wordt in Bogor op Java geboren. Zijn ouders overleven de Japanse bezetting van Nederlands-Indië en de d...
Glenn Bloemberg
Glenn Bloemberg is in 1959 geboren in Jakarta toen zijn ouders op de vlucht waren naar Nederland. Glenn is zich eigenlijk pas e...
Anneke van den Broeke
Het oorlogsverhaal van Anneke van den Broeke, geboren in 1940 in Pasoeroean op Oost-Java in het voormalig Nederlands-Indië. In...
George Jozef Bruggeman
Verhaal van George Bruggeman over zijn ervaringen voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië gemaakt door P...
Ron Brus
Ron Brus is de zoon van een Indisch-Molukse moeder en een Nederlandse vader. Hij is geboren in Enschede, terwijl zijn vader in...
Paul van Geldere
Paul van Geldere was een jongetje van 8 jaar toen de Japanse krijgsmacht Nederlands-Indië binnenviel en bezette. Hij heeft hier...
Jetty Heemskerk
Verhaal van Jetty Heemskerk over haar ervaringen voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië, gefilmd door P...
Alex Cornelis Idsinga
Het oorlogsverhaal van de 90-jarige Alex Cornelis Idsinga die in 1939 op 5-jarige leeftijd met zijn moeder en broertje naar toe...
Godfried Jansen
Het oorlogsverhaal van Godfried Jansen speelt zich af in voormalig Nederlands-Indië, waar hij zijn jeugd doorbracht.
H.M. Juta
Artikel over ooggetuigenverslag van kapitein-luitenant-ter-zee waarnemer H.M. Juta, over het drama in de baai van Broome (West...
Bo Keller
George Wilhelm (Bo) Keller, geboren op 6 september 1928 in Sawa Loento-Sumatra was de zoon van Gerrit Keller, mijnopzichter bij...
Hans de Kruijf
Hans de Kruijf is in 1939 geboren in Takengon op Sumatra in Nederlands-Indie. Als vierjarig jongetje overleefde hij diverse jap...
Joty ter Kulve-Van Os
Joty ter Kulve-Van Os is geboren in het plaatsje Linggadjati (tegenwoordig Linggarjati) in Nederlands-Indië. Ze woonde in een h...
Ietje van Leeuwen
Het oorlogsverhaal van Ietje van Leeuwen, waarin ze vertelt hoe ze met haar moeder en vier broers, de binnenlanden van Celebes...
Frans Leidelmeijer
Het oorlogsverhaal van Frans Leidelmeijer. Bij het grote publiek werd hij bekend als deskundige in de Nieuwe Kunst bij het tele...
Tineke Metsch
Dit is het oorlogsverhaal van mijn moeder Jeanne, zoals ik -haar dochter Tineke Metsch- het heb gereconstrueerd uit verhalen en...
Loek Middel
Loek Middel is 96 jaar. Hij is geboren in 1925 in Tjimahi, een garnizoensstad bij Bandoeng (Java). Hij ging in Nederlands-Indië...
Dirk Paul Minderhoud
Dirk Paul Minderhoud is geboren in 1936 op Celebes in voormalig Nederlands-Indië.
Robert Mokken
Robert Mokken is in 1929 geboren in Batavia op het eiland Java in Nederlands-Indië. Toen de Japanners in 1942 Indië bezetten wa...
Fokko en Maud Muller
Fokko en Maud leren elkaar in Indië kennen en trouwen. Na de bersiap periode, waarbij veel Nederlandse burgers vermoord werden,...
Evert Mutter
Evert Mutter heeft als 'buitenkamper' de Japanse bezetting van Nederlands-Indië (1942-1945) overleefd. Daarna ook de bersiap pe...
Leo tho Neijenhuijs
Leo tho Neijenhuijs is in 1941 geboren op Sumatra. Als kind werd hij samen met zijn moeder en zussen opgesloten in Japanse conc...
Reinaud en Valma Poetiray
Het oorlogsverhaal van Reinaud en Valma Poetiray en hun kinderen, verteld door hun zoon Ronald. Het verhaal over zijn inmiddels...
Robert Schabracq
Robert Schabracq heeft als 12 jarige jongen de Japanse inval in Nederlands-Indië meegemaakt en de daarop volgende bezetting van...
Karel Schell
Oorlogsverhaal van Karel Schell die geboren is in 1940 te Batavia, de toenmalige hoofdstad van Nederlands-Indië. Hij overleefde...
Jouke Schotel
Het verhaal van Jouke Schotel over zijn ervaringen in Nederlands-Indië voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog gefilmd door...
Anneke Schults-Pols
Het verhaal van Anneke Schults-Pols die in Nederlands-Indië geboren is en ruim 3 jaar met haar moeder gevangen zat in het Japan...
Tjeerd Sleeswijk Visser
Tjeerd Sleeswijk Visser is in 1931 geboren in Soebang op Java in Nederlands-Indië. Zijn vader werd tijdens de Japanse inval doo...
Peggy Stein
Peggy Stein is geboren in Hengelo. Haar roots liggen in Indië, waar haar beide ouders zijn geboren. Ze vertelt in de serie 'Ind...
Edith Vermeer
Het verhaal van Edith Vermeer, die opgroeide in voormalig Nederlands-Indië.